Tại xóm Sưng, xã Cao Sơn (Đà Bắc) - nơi có 100% người Dao Tiền sinh sống với 76 hộ dân, nghề làm giấy dó đang hồi sinh mạnh mẽ. Dưới sự dẫn dắt của chị Lý Sao Mai, nghề cổ truyền này không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa mà còn mở ra cơ hội việc làm, tăng thu nhập và ổn định đầu ra cho cây dó bản địa - một loại cây quý thiên nhiên đã ban tặng nơi đây.
Nghề làm giấy dó cổ truyền tạo thêm sinh kế cho phụ nữ Dao Tiền ở xóm Sưng, xã Cao Sơn (Đà Bắc).
Chị Lý Sao Mai chia sẻ: Nghề làm giấy dó ở xóm Sưng có lịch sử lâu đời nhưng dần mai một qua các thế hệ. Cây dó - một loại cây bản địa với đặc tính sợi vỏ rất dai, từng là nguyên liệu chính để làm giấy vì chất lượng vượt trội so với các loại cây khác. Khi nghề làm giấy không còn, người dân vẫn duy trì trồng và bán vỏ dó thô, nhưng thu nhập bấp bênh, nguyên liệu bị trà trộn làm mất đi giá trị tinh túy của giấy dó nguyên chất.
Trăn trở trước nguy cơ mai một nghề cổ truyền và nhận thấy tiềm năng từ nguồn nguyên liệu sẵn có, năm 2022, chị Lý Sao Mai đã thành lập tổ nhóm gồm 11 thành viên - đa phần là phụ nữ Dao Tiền trong xóm để khôi phục nghề làm giấy dó thủ công. "Lúc đầu, mọi người chưa biết gì nhiều, phải vừa làm vừa học, vừa rút kinh nghiệm” - chị Mai nhớ lại. Đến cuối năm 2023, sau hơn một năm miệt mài thử nghiệm, sản phẩm của nhóm mới hoàn thiện, đạt chất lượng tốt và được khách hàng đón nhận.
Để làm ra một tờ giấy dó mang đậm hơi thở núi rừng, tổ nhóm của chị Lý Sao Mai phải trải qua nhiều công đoạn cầu kỳ. Đầu tiên là thu hoạch và sơ chế vỏ dó. Vỏ cây dó sau khi thu về sẽ được bóc bỏ lớp vỏ đen bên ngoài, chỉ giữ lại phần thịt trắng bên trong - phần tinh túy nhất để tạo nên độ dai bền cho giấy. Cây dó tự chết sau khoảng 10 - 15 năm nếu không được khai thác, vì thế, nghề làm giấy dó không chỉ tận dụng mà còn thúc đẩy việc trồng và bảo vệ loại cây đặc trưng của địa phương. Các thành viên đều được hướng dẫn và tham gia vào công đoạn này, thể hiện sự truyền nghề từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Hiện nay, nghề làm giấy dó của phụ nữ Dao Tiền xóm Sưng vẫn mang tính thời vụ vì bà con còn làm nông nghiệp. Chị Lý Sao Mai cho biết, tổ nhóm có 11 thành viên, hiện tại thu nhập chưa thực sự tốt vì tay nghề chưa thật cao, nhưng chất lượng sản phẩm đã được khách hàng đón nhận thông qua các đơn đặt hàng. Tổng doanh thu của cả nhóm đạt khoảng 40 - 50 triệu đồng/tháng. Con số tuy còn khiêm tốn nhưng góp phần tăng thu nhập cho các gia đình, đồng thời cho thấy tiềm năng phát triển của nghề truyền thống.
Theo giá thị trường, giấy dó thô có giá khoảng 25.000 - 30.000 đồng/tờ, tùy kích thước và chất lượng. Sản phẩm giấy dó xóm Sưng chủ yếu được dùng để vẽ tranh, đóng sổ hoặc làm thủ công mỹ nghệ, cho thấy nhiều tiềm năng về thị trường của loại giấy đặc biệt này. Hơn nữa, nghề làm giấy dó đã tạo ra đầu ra ổn định cho cây dó bản địa. Trước đây, người dân vẫn duy trì trồng cây dó xen canh với các cây lâm nghiệp, vỏ dó được bán thô với giá trị thấp hoặc không ổn định. Nay, với nhu cầu nguyên liệu để làm giấy dó, người dân có thể yên tâm về đầu ra và tăng thu nhập từ loại cây truyền thống.
Không chỉ tạo việc làm và tăng thu nhập, nghề làm giấy dó còn góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Dao Tiền. Việc chủ động giới thiệu sản phẩm giấy dó ra thị trường - trong đó có cả thị trường quốc tế như Nhật Bản, cho thấy khát vọng vươn xa và quyết tâm nâng tầm giá trị sản phẩm của những người phụ nữ vùng cao. Đây cũng là một cách hiệu quả để quảng bá văn hóa và con người Dao Tiền đến với bạn bè gần xa.
Những khó khăn ban đầu về kỹ thuật, thị trường hay việc thay đổi tập quán sản xuất vẫn còn đó. Nhưng với sự kiên trì, tâm huyết của chị Lý Sao Mai và các cộng sự, nghề làm giấy dó xóm Sưng từng bước khẳng định vị thế, thắp sáng hy vọng về một cuộc sống ấm no, thịnh vượng hơn cho phụ nữ Dao Tiền ở Đà Bắc. Đây không chỉ là câu chuyện hồi sinh một nghề thủ công truyền thống, mà còn là minh chứng sống động cho sức sống mãnh liệt của phụ nữ vùng cao trong hành trình kiến tạo cuộc sống tốt đẹp hơn cho chính mình và cộng đồng.
Việt Lâm
Ngày 26/6, Chủ tịch UBND xã Phước Thắng, Nguyễn Văn Công cho biết, trên địa bàn xã vừa xảy ra vụ đuối nước thương tâm khiến 3 thiếu nhi tử vong.
Công đoàn ngành Y tế tỉnh Hòa Bình vừa tổ chức hội nghị sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2025.
Thực hiện Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, huyện Lạc Thuỷ thành lập Ban Chỉ đạo (BCĐ) huyện; 10/10 xã, thị trấn thành lập BCĐ, ban hành quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ cho thành viên BCĐ. Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) huyện chủ trì, phối hợp các phòng, ban, ngành, đoàn thể huyện họp bàn thống nhất về tiêu chí lập danh sách đối tượng đưa vào diện rà soát để thẩm định, thống nhất cách thức hỗ trợ, kịp thời giải đáp những khó khăn, vướng mắc trong triển khai xoá nhà tạm, nhà dột nát.
Nhiều năm qua, tuổi trẻ huyện Đà Bắc không ngừng phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, đặc biệt là xây dựng các công trình phục vụ thiếu nhi. Việc xây dựng khu vui chơi cho trẻ em tại các xã khó khăn là điểm nhấn thể hiện tinh thần trách nhiệm của đoàn viên, thanh niên dành cho thiếu nhi.
Trong bối cảnh ngân sách địa phương còn hạn hẹp, nhưng chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát (XNT,NDN) trên địa bàn tỉnh vẫn được triển khai quyết liệt, hiệu quả. Trong thành quả ấy, có dấu ấn đậm nét của lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh với vai trò là lực lượng nòng cốt, xung kích với tinh thần "không để ai bị bỏ lại trong mái nhà dột nát”...
Tuyến quốc lộ 6 qua địa bàn tỉnh có địa hình đèo dốc quanh co, như dốc Cun, đèo Thung Khe, Thung Nhuối… khuất tầm nhìn, thường trực nguy cơ tai nạn giao thông (TNGT) nếu lơ là, chủ quan, mất cảnh giác. Thời gian qua đã ghi nhận những vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng tại một số đoạn như: Km145 + 200 - Km145 + 500 (khu vực xã Đồng Tân, huyện Mai Châu); đoạn Km109 + 800 - Km110 + 800 (xã Phong Phú, huyện Tân Lạc). Cơ quan chức năng đã kiến nghị và triển khai những giải pháp cụ thể nhằm khắc phục tình trạng mất an toàn giao thông (ATGT) tại các đoạn này.
.jpg)
