Nhân dân xã Thu Phong (Cao Phong) cải tạo vườn tạp trồng cây ăn quả có múi cho thu nhập cao.

Thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp của nghị quyết, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh đã lãnh đạo các cơ quan chức năng liên quan tổ chức triển khai thực hiện. Đề án cải tạo vườn tạp trên địa bàn tỉnh đến năm 2021 được ban hành. Các huyện: Lương Sơn, Lạc Sơn, Kim Bôi phê duyệt đề án; các huyện: Tân Lạc, Cao Phong, Lạc Thủy, Đà Bắc, TP Hòa Bình lồng ghép nội dung cải tạo vườn tạp vào đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp để thực hiện.

Trên cơ sở các điều kiện sản xuất đặc thù của mỗi địa phương, đã từng bước xây dựng thành vùng sản xuất hàng hóa với các hình thức cải tạo phù hợp điều kiện thổ nhưỡng, có giá trị kinh tế cao, đầu ra ổn định, cụ thể: tập trung cải tạo vườn tạp để có sản phẩm đặc thù và gắn với địa phương như các loại cây ăn quả: bưởi đỏ, bưởi da xanh, nhãn, ổi, táo, mía tím ... ; các xã vùng cao tập trung cải tạo vườn tạp các sản phẩm chủ yếu: rau su su, quýt ngọt, cây dược liệu, rau an toàn; các xã vùng sâu tập trung cải tạo vườn tạp các sản phẩm chủ yếu: cây dổi, một số cây bản địa, cây dược liệu...

Những loại cây trồng bản địa dần được thay thế bằng giống cây trồng mới. Việc cải tạo vườn tạp đã làm cho giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân trên một đơn vị diện tích tăng cao. Đã có hàng nghìn hộ gia đình chuyển đổi, cải tạo vườn tạp sang trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao như cây ăn quả (nhãn, na, cây ăn quả có múi, rau, cây dược liệu...), qua đó, vừa giúp khai thác có hiệu quả diện tích đất vườn đồi, vừa giúp nâng cao thu nhập, phát triển đời sống người dân.

Bên cạnh đó, với mục tiêu gắn cải tạo vườn tạp với việc phát triển bền vững ngành nông nghiệp, các sở ngành, địa phương thường xuyên quan tâm, hỗ trợ người sản xuất, các chủ vườn thực hiện việc quảng bá, xây dựng thương hiệu và tìm kiếm đối tác bao tiêu sản phẩm. Đã hỗ trợ người dân xây dựng chỉ dẫn địa lý cho nhiều sản phẩm nông sản nổi tiếng như: nhãn hiệu cam Cao Phong; nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nhãn Sơn Thuỷ (Kim Bôi); rau su su Quyết Chiến (Tân Lạc); quả lặc lày (Lương Sơn); hỗ trợ cấp giấy chứng nhận thương hiệu sản phẩm cam Lạc Thuỷ, bưởi đỏ Tân Lạc, quýt Nam Sơn, bưởi Yên Thuỷ... Thông qua đó, đã giúp mở rộng thị trường các loại mặt hàng nông sản, đồng thời là điều kiện để nông dân yên tâm đầu tư cải tạo vườn tạp, chuyển sang chuyên canh các loại cây đặc sản.

Toàn tỉnh hiện có 2.094 ha cây ăn quả có múi được chứng nhận đủ điều kiện sản xuất an toàn thực phẩm (ATTP), chứng nhận VietGAP, chứng nhận hữu cơ tại các huyện: Cao Phong, Kim Bôi, Lạc Thủy, Tân Lạc; trên cây rau có 271 ha được chứng nhận ATTP, chứng nhận PGS, VietGAP; hữu cơ Việt Nam; các cây trồng khác như chuối, nhãn, thanh long, nghệ đỏ với tổng diện tích 66,5 ha được chứng nhận VietGAP, ATTP. Một số vùng sản xuất hàng hóa có hiệu quả kinh tế cao được hình thành như: vùng sản xuất được chứng nhận VietGAP, chứng nhận đủ điều kiện sản xuất ATTP, chứng nhận hữu cơ như diện tích cam tại Công TNHH MTV Cao Phong Hòa Bình, với 130,9 ha chứng nhận VietGAP, 744,28 ha chứng nhận ATTP; Hợp tác xã Hà Phong (Cao Phong) với 369,48 ha VietGAP, 50 ha ATTP; Hội trồng cam Cao Phong với 164,6 ha VietGAP; Hợp tác xã Mường Động (Kim Bôi) với 125 ha ATTP, 77,6 ha VietGAP; Nông trại hữu cơ Linh Dũng (Kim Bôi) với 3,8 ha cây có múi được chứng nhận hữu cơ Việt Nam TCVN 11041: 2017, HTX Nông nghiệp Sơn Thủy (Kim Bôi) với diện tích trồng nhãn 134 ha, hiện đã cấp được 2 mã số vùng trồng hướng đến xuất khẩu nhãn quả sang thị trường Úc và các nước lân cận… Xác định được 14 khu vực trồng trọt tập trung ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học tại 7 huyện, với diện tích 289,5 ha... Toàn tỉnh có gần 450 ha diện tích sản xuất trồng trọt được chứng nhận đủ điều kiện ATTP, trong đó, hơn 166 ha được chứng nhận theo tiêu chuẩn VietGAP.

Huyện Lạc Sơn là một trong những địa phương dẫn đầu về phong trào cải tạo vườn tạp, đến nay có trên 1.000 ha vườn tạp được cải tạo; huyện Lương Sơn có trên 800 ha, huyện Yên Thủy có trên 600 ha, huyện Tân Lạc có trên 500 ha vườn tạp được cải tạo thành những vườn cây đặc sản với các loại cây trồng như su su, bưởi đỏ, bưởi da xanh, quýt ngọt, cam Canh...

Với sự vào cuộc tích cực, chủ động, sáng tạo trong triển khai thực hiện của các cấp ủy, chính quyền và hệ thống chính trị đã, nhiều cơ chế, chính sách được ban hành có tác dụng thiết thực, tạo động lực cải tạo vườn tạp gắn kết với vùng sản xuất tạo ra sản lượng lớn, có sức cạnh tranh trên thị trường, mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích đất canh tác. Kết quả, trong 5 năm (2016-2020), toàn tỉnh đã cải tạo được 5.467 ha vườn tạp, ước đạt 91% mục tiêu nghị quyết đề ra (phấn đấu đến năm 2020 có 50% diện tích, tương ứng với trên 6.000 ha vườn tạp được cải tạo). Có 25.753 hộ tham gia với tổng kinh phí 301.341 triệu đồng, trong đó, nguồn ngân sách tỉnh 48.686 triệu đồng, ngân sách huyện 38.690 triệu đồng, vốn lồng ghép 44.994 triệu đồng, vốn do dân đóng góp 168.971 triệu đồng.

V.H