Đánh giá về tình hình thu NSNN năm 2023, đồng chí Vũ Hồng Long, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: Đến ngày 31/10, toàn tỉnh thu được 2.958.165 triệu đồng, so với cùng kỳ năm trước, bằng 69,2%. Trong đó, thu nội địa đạt 2.758.197 triệu đồng; thu xuất nhập khẩu đạt 199.968 triệu đồng. Trong khi thu từ xuất khẩu đã có tín hiệu khả quan những tháng cuối năm thì thu nội địa vẫn đạt thấp so với kế hoạch. Về cơ cấu nguồn thu nội địa chủ yếu dựa vào thuế, phí và các khoản thu tiền sử dụng đất (SDĐ). Tuy nhiên đến thời điểm này, cả thuế, phí và thu tiền SDĐ đều đạt thấp, đặc biệt là thu tiền SDĐ mới đạt 8% so với chỉ tiêu nghị quyết HĐND tỉnh giao. Ước đến cuối năm 2023, thu tiền SDĐ đạt khoảng 1.000 tỷ đồng, bằng 29% so với chỉ tiêu nghị quyết HĐND tỉnh giao.

Lương Sơn - một trong những vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh và được coi là địa bàn "gánh vác" NSNN tỉnh, nhưng đến thời điểm này huyện mới thu được khoảng trên 20% tổng thu NSNN. Trong đó, thu tiền SDĐ - khoản thu đóng góp tỷ trọng cao trong tổng thu ngân sách của huyện mới đạt 3,8 tỷ đồng, tương đương 0,3% dự toán huyện giao và vào ngân sách tỉnh 11 tỷ đồng, tương đương 10% dự toán tỉnh giao.

Khó khăn trong thu tiền SDĐ cũng là tình trạng chung của các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Theo thống kê, hầu hết các huyện đều chưa đạt 20% kế hoạch thu tiền SDĐ. Nhiều địa phương trước đây có nguồn thu khá cao từ tiền SDĐ như TP Hòa Bình mới thu được khoảng 19 tỷ đồng, đạt 17,3% dự toán tỉnh giao. Nhiều huyện tỷ lệ thu chưa đạt 10%, như: Cao Phong thu 1,6 tỷ đồng, đạt 8% dự toán tỉnh giao; Đà Bắc thu hơn 1,1 tỷ đồng, đạt trên 6% kế hoạch giao; Kim Bôi thu hơn 3 tỷ đồng, đạt 8% kế hoạch giao...

Theo đánh giá của lãnh đạo UBND các huyện, thành phố, thu tiền SDĐ năm nay rất khó khăn. Hầu hết các phiên đấu giá đất tại địa phương được tổ chức nhưng không thành công, nhiều lô không có khách hàng trả giá. Bên cạnh đó, tình hình thu tiền SDĐ gặp một số vướng mắc từ chính sách, do nhiều thửa đất được xác định giá vào thời điểm năm 2022 khi thị trường bất động sản sôi động. Năm nay giá trên thị trường giảm 30 - 50% nên khi đưa ra đấu giá gặp khó do giá khởi điểm cao. Mặt khác, những đơn vị được giao thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng cũng gặp khó khăn nên các dự án triển khai chậm, ảnh hưởng đến tiến độ thi công hệ thống hạ tầng để đưa ra đấu giá.

Trong khi thu tiền SDĐ tiếp tục gặp khó khăn thì các khoản thu từ thuế và phí năm 2023 cũng không khả quan. Nguyên nhân chủ yếu giảm thu NSNN là do tác động của tình hình quốc tế và trong nước, các doanh nghiệp, nhà đầu tư gặp nhiều khó khăn, nhất là vốn, thị trường, nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô, tạm ngưng hoạt động hoặc giải thể. Năm 2023, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh ước tăng 0,38%, không đạt kế hoạch đề ra. Trong đó, hai lĩnh vực quan trọng là công nghiệp - xây dựng giảm 4,76% (riêng công nghiệp giảm 7,62%); thuế sản phẩm giảm 1,11%. Sản xuất - kinh doanh giảm dẫn đến nhiều khoản thu từ thuế, phí không đạt so với kế hoạch, dự kiến năm 2023, thu nội địa đạt 83% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao và giảm 41% dự toán HĐND tỉnh giao; thu xuất nhập khẩu bằng 65% dự toán Thủ tướng Chính phủ và chỉ tiêu nghị quyết HĐND tỉnh, giảm 25% so với cùng kỳ.

Đồng chí Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND huyện Lạc Thủy thông tin, đến hết tháng 10, huyện Lạc Thủy thu được 96,3/155 tỷ đồng, đạt 62,4%. Trong đó, thu từ thuế, phí được 74,6 tỷ đồng, đạt trên 74% dự toán giao. Có 3 khoản thu không đạt là thuế thu nhập cá nhân hiện thu được 5/8 tỷ đồng; lệ phí trước bạ thu 10/21 tỷ đồng và các khoản thu khác đạt 5,9/13 tỷ đồng.

Cũng như Lạc Thủy, huyện Lương Sơn chịu áp lực nặng nề 2 tháng cuối năm để đảm bảo thu NSNN. Đồng chí Nguyễn Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: Hiện tại, đối với thuế và phí huyện Lương Sơn mới thu được 236 tỷ đồng. Để hoàn thành kế hoạch thu ngân sách theo dự toán tỉnh giao, từ nay đến cuối năm huyện phải thu khoảng 39 tỷ đồng, trung bình mỗi tháng thu 20 tỷ đồng. Trong bối cảnh hiện nay, đây là nhiệm vụ hết sức nặng nề và còn rất nhiều khó khăn, vướng mắc cần giải quyết.

Để đảm bảo thu NSNN năm 2023, ngành Thuế đã tập trung kiểm tra, rà soát các nguồn thu để có biện pháp thu thuế theo quy định. Tuy nhiên, theo lãnh đạo ngành Thuế tỉnh, hiện còn nhiều doanh nghiệp nợ tiền SDĐ và nợ thuế, phí, riêng nợ tiền SDĐ khoảng 1.994 tỷ đồng với nhiều dự án lớn đã triển khai trên địa bàn. Thời gian qua, ngành Thuế đã thực hiện nhiều giải pháp đôn đốc, nhắc nhở các doanh nghiệp, chủ đầu tư hoàn thành việc nộp tiền SDĐ, tuy nhiên doanh nghiệp chưa xử lý dứt điểm.