"Đội quân tóc dài" ra đời từ chiếc nôi của phong trào Đồng Khởi trên xứ dừa Bến Tre ngày 17/1/1960, là tên gọi của lực lượng đấu tranh chính trị trực diện của phụ nữ tham gia trong thời kỳ Đồng Khởi. "Đội quan tóc dài" sau khi xuất hiện đã đưa phong trào đấu tranh của phụ nữ Việt Nam lên một tầm cao mới.

Bài 1: Những cô gái xứ dừa ra trận

Trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của quân dân ta, tại tỉnh Bến Tre luôn xuất hiện hình ảnh của một đội quân đặc biệt, đó là "Đội quân tóc dài”. Đội quân này tập hợp những người phụ nữ giản dị trong đời thường nhưng can trường, dũng cảm trong chiến đấu và chính họ đã góp phần làm nên lịch sử, góp phần vào chiến thắng chung của dân tộc.

Ra đời từ phong trào Đồng khởi

Chú thích ảnh
"Đội quân tóc dài" biểu tình phản đối đế quốc Mỹ trong thời gian diễn ra phong trào Đồng Khởi. Ảnh: Tư liệu TTXVN 

Nghị quyết 15 của Trung ương ra đời và đến với tỉnh Bến Tre như "nắng hạn gặp mưa rào”. Theo đó, Đảng chủ trương sử dụng vũ trang để hỗ trợ đấu tranh chính trị, điều này cũng đáp ứng được nhu cầu tình thế và sự mong ước của Đảng bộ và nhân dân xứ dừa. Vì vậy, cuộc Đồng Khởi ngày 17/1/1960 của nhân dân Bến Tre đã được diễn ra tại 3 xã điểm là: Định Thủy, Bình Khánh, Phước Hiệp của huyện Mỏ Cày, sau đó phong trào đã nhanh chóng lan rộng ra toàn tỉnh Bến Tre. Lồng lộn trước sự thất thủ bất ngờ, ngày 26/1/1960, địch huy động nhiều đơn vị vũ trang gồm cả quân chủ lực và bảo an với hơn một vạn tên càn quét, hòng chiếm lại 3 xã là cái nôi Đồng Khởi đã được giải phóng.

Để đối phó lại âm mưu của địch, Tỉnh ủy Bến Tre đã đi đến thống nhất xây dựng kế hoạch phát động nhân dân đấu tranh chính trị trực diện trên toàn tỉnh. Ngày 15/3/1960, hơn 5.000 phụ nữ gồm đủ các thành phần, đủ mọi lứa tuổi, đã được tổ chức tập hợp thành một đoàn quân tóc dài với hơn 200 ghe xuồng kéo vào huyện Mỏ Cày giúp chạy chữa những người bị thương, cung cấp thuốc men, thực phẩm, gạo thóc cho đồng bào khi địch đã rút quân để bà con có thể trở về yên ổn làm ăn…

"Đội quân tóc dài” lúc ra đời do đồng chí Nguyễn Thị Định (cô Ba Định) lãnh đạo đã vận dụng nhuần nhuyễn phương châm 3 mũi giáp công: Chính trị, binh vận và vũ trang để tấn công quân Mỹ - ngụy. Danh xưng "Đội quân tóc dài” cũng bắt nguồn từ chính sự khiếp sợ của viên Đại tá, chỉ huy trưởng cuộc hành quân Nguyễn Văn Y trong phong trào Đồng Khởi tại Bến Tre. Đến nỗi viên đại tá này phải thốt lên: "Thôi đành phải chịu thua đội quân đầu tóc”.

Chú thích ảnh
Nữ tướng Nguyễn Thị Định nói chuyện thân mật với các nữ đại biểu dự Đại hội Anh hùng - Chiến sĩ thi đua miền Nam lần thứ 2 (9/1967). Ảnh: Tư liệu TTXVN

Các má, các cô, các chị trong "Đội quân tóc dài” ngày ấy tuy là những người phụ nữ chân quê, lam lũ với ruộng đồng, nhưng lại là những con người trung kiên, ưu tú, dũng cảm và mưu trí. Mặc cho quân địch nhiều lần dùng thủ đoạn thâm độc với các má, các cô, các chị như: Lấy kéo cắt tóc của các cô, bắt bớ, giam cầm, tra tấn dã man với đòn nham hiểu là ngâm nước, phơi nắng, hãm hiếp, truy bức... nhưng các cô, các chị vẫn nhất quyết không khai ra các cơ sở cách mạng, không khai đồng đội của mình.

Nhớ lại những năm tháng đấu tranh ấy, bà Nguyễn Thị Đời (bà Năm Đời) ở xã Châu Bình, huyện Giồng Trôm cho biết, hai lần bị giặc bắt khi tham gia đấu tranh chính trị trực diện nhưng bà vẫn làm kẻ địch phải kiếp sợ trước sự kiên trung của mình.

Bà Năm Đời nhớ lại, khi bị địch bắt, chúng tra tấn bắt bà phải dẫn đi tìm cơ sở cách mạng. Bằng sự khéo léo và chấp nhận hy sinh để bảo vệ đồng đội, bà Năm Đời đã dẫn bọn địch vào bãi mìn. Bị mìn nổ, địch tổn thất nặng còn bà chỉ bị thương. Kế hoạch tìm cơ sở cách mạng thất bại, chúng tức tối túm tóc bà lôi đi khoảng 5 cây số khiến da đầu rách toạc, máu chảy đầm đìa, đến nay chỗ bị thương tóc vẫn không mọc trở lại.

Mặc dù phải chịu nhiều nỗi đau da thịt do kẻ địch gây ra nhưng không thể ngăn được tinh thần đấu tranh cách mạng của những nữ chiến sỹ trung kiên, trong đó có bà Năm Đời. Sau khi vừa được ra tù, bà Năm lại đi tiên phong trong các cuộc đấu tranh cách mạng giành độc lập cho dân tộc khi ấy.

"Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”

Với bà Đoàn Thị Tư, tên thường gọi là Tư Tràng, ở xã Bình Khánh Tây, huyện Mỏ Cày Nam, thì con đường gia nhập đội quân tóc dài của bà xuất phát từ chính người cha của mình.

Chú thích ảnh
Thiếu tướng Nguyễn Thị Định, Phó Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam Việt Nam, trong phong trào "Đồng Khởi Bến Tre”, với cương vị Phó Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, bà vừa chỉ đạo lực lượng vũ trang đánh địch chống càn, vừa huy động lực lượng quần chúng đấu tranh binh vận, đấu tranh chính trị với phương châm "Ba mũi giáp công" và thành lập nên "Đội quân tóc dài". Tên tuổi của bà gắn với phong trào Đồng khởi Bến Tre, với "Đội quân tóc dài" kể từ đó. Trong ảnh: Nữ tướng Nguyễn Thị Định với các nữ chiến sỹ Quân giải phóng. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Ở tuổi chưa đầy 20, cô thôn nữ Tư Tràng ngày ấy đã trở thành giao liên và là một trong những nhân vật nòng cốt trong các phong trào đấu tranh chính trị ở huyện Mỏ Cày. Chồng tập kết ra Bắc, một mình bà vừa làm mẹ, vừa làm cha, chăm sóc con thơ trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, nhưng không có cuộc đấu tranh nào vắng mặt bà. Bị giặc bắt, bị tù đày, dù phải chịu muôn vàn nỗi đau xác thịt khi bị bọn ác ôn dùng chông đâm vào người hòng bắt bà chỉ ra địa điểm nuôi giấu cán bộ, nhưng trước sau bà vẫn kiên định với lập trường cách mạng.

"Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh” đó là truyền thống, là quyết tâm giữ gìn non sông, đất nước trong suốt chiều dài của lịch sử dân tộc. "Đặc biệt trong thời chiến, người phụ nữ ngoài công việc chăm lo cho gia đình còn tham gia vào phong trào đấu tranh cách mạng rất sôi nổi. Cụ thể tại các xã trong vùng giải phóng, vùng tranh chấp, chị em phụ nữ vừa gài chông, mìn đánh lính đi càn, vừa đấu tranh chính trị trực diện bằng lý lẽ và tình cảm của người mẹ, người chị, làm thức tỉnh ý thức dân tộc, hạn chế hành động khủng bố của giặc”, bà Tư Tràng nói thêm.

Chú thích ảnh
Các cô, các chị "Đội quân tóc dài" sinh ra từ phong trào Đồng Khởi năm xưa
gặp lại nhau trong thời bình. Ảnh: Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bến Tre
cung cấp

Khác với các chị em cùng trang lứa, phương tiện đấu tranh của bà Huỳnh Thị Bùi ở xã Long Hòa, huyện Giồng Trôm lại là cây đàn và những bài ca cách mạng. Với các chị em tham gia đấu tranh trực diện là cây súng chiến đấu với quân thù, thì tiếng hát, tiếng đàn của bà Huỳnh Thị Bùi là vũ khí đánh vào tinh thần binh sỹ ngụy; đây là vũ khí sát thương tinh thần làm nhụt ý chí chiến đấu của kẻ địch. Cũng nhờ giọng ca, tiếng đàn mà trong một lần bà Bùi được gặp bà Ba Định (nữ tướng Nguyễn Thị Định) từ đó bà Bùi đã giác ngộ và đến với con đường cách mạng.

Theo bà Bùi, kể từ ngày được gặp nữ tướng Nguyễn Thị Định, bà đã được nữ tướng giác ngộ tinh thần đấu tranh chống Mỹ. Vậy là từ đó cô gái khiếm thị Huỳnh Thị Bùi được bà Ba Định giao nhiệm vụ là một giao liên trong đội quân tóc dài. Với cây đàn, giọng hát, cô gái trẻ khiếm thị họ Huỳnh đã làm tròn nhiệm vụ giao liên khi giấu thư từ, tài liệu trong chiếc đàn, trong búi tóc, ôm đàn bình thản mò mẫm qua mặt các đồn bốt địch làm nhiệm vụ của một người hoạt động cách mạng bí mật mà địch không hề hay biết cho đến ngày tỉnh Bến Tre được giải phóng.

Bà Bùi kể lại, đó là thời gian ác liệt nhất mà bà từng tham gia và cũng là những năm tháng hạnh phúc, hào hùng, đáng tự hào nhất của bà. "Ban ngày tôi đi đấu tranh, đêm về lại đàn hát cho đồng bào, dân công, chiến sĩ nghe”, bà Huỳnh Thị Bùi nói.

Ra đời từ phong trào Đồng Khởi những năm 1960, sự phát triển của "Đội quân tóc dài” tỉnh Bến Tre được xem là hiện tượng độc đáo của phong trào chống Mỹ ở miền Nam Việt Nam trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. "Đội quân tóc dài” của tỉnh Bến Tre khi đó đã vang danh và nhân rộng khắp miền Nam, đóng một vai trò quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng thời kỳ chống Mỹ, làm rạng rỡ thêm truyền thống yêu nước, bất khuất, trung hậu, đảm đang của người phụ nữ Việt Nam, xứng danh là con cháu của Bà Trưng, Bà Triệu năm xưa.

Bài 2: Vang danh nữ "bộ đội Thu Hà”



                                  Theo BaoTintuc.vn

Các tin khác


Xung quanh việc xây dựng trụ sở và công trình văn hóa tâm linh tại thành phố Hòa Bình: Bài 2 - Công trình không phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, vi phạm trật tự xây dựng?

Liên quan đến việc xây dựng chùa Hòa Bình và các công trình phụ trợ, thời gian qua, một số cơ quan thông tin, báo chí đưa tin cho rằng: công trình này không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; vi phạm các quy định của pháp luật về thủ tục đầu tư; còn để xảy ra nhiều sai phạm liên quan đến trật tự xây dựng. Trước những vấn đề được dư luận xã hội và người dân quan tâm, các cơ quan chức năng của tỉnh và UBND thành phố Hòa Bình (TPHB) đã có thông tin phản hồi.

Xung quanh việc xây dựng trụ sở và công trình văn hóa tâm linh tại thành phố Hòa Bình: Bài 1 - Các cơ quan chức năng đề nghị điều chỉnh quy mô xây dựng chùa Hòa Bình

Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh về việc xem xét, kiểm tra, rà soát các nội dung liên quan đến công tác quy hoạch, thu hồi đất để thực hiện xây dựng trụ sở và công trình văn hóa tâm linh chùa Hòa Bình tại đồi Ba Vành, thuộc tổ 8, phường Tân Thịnh, thành phố Hòa Bình (TPHB), ngày 19/1/2024, Sở Xây dựng (SXD) đã tổ chức họp với các sở, ngành, UBND TPHB và Ban trị sự Giáo hội Phật giáo (GHPG) tỉnh. Sau cuộc họp, các sở, ngành, UBND TPHB đã đưa ra những kiến nghị với UBND tỉnh về việc điều chỉnh quy mô xây dựng chùa Hòa Bình.

Thiêng liêng ngày hội tòng quân

Không phải tiếng trống giục giã, cũng không phải ngọn đuốc thắp lên bằng ngọn lửa truyền thống, mà chính nhiệt huyết của tuổi trẻ mới là thứ làm bùng lên không khí thiêng liêng trong ngày hội tòng quân năm 2024. Đây chính là ngày hội của tuổi trẻ, của thanh niên ưu tú - những người đã biết đặt Tổ quốc ở trong tim...

Chuyện về nhạc phẩm “Lá thư DK” trên biển

Trong một đêm cuối năm Quý Mão 2023, con tàu Trường Sa 04 bền bỉ đè sóng tiến về phía bãi cạn Cà Mau, nơi có nhà giàn DK1/10… Bỗng trong tiếng sóng biển ầm ào và gió thổi ràn rạt dọc các boong tàu, vẳng tiếng đàn ghi ta và tiếng hát của một vài chiến sĩ hải quân. Tiếng đàn thánh thót và da diết của Trung tá Trịnh Văn Nghị, Chính trị viên phó Tiểu đoàn DK1 hòa vào giọng hát khá tình cảm của nhóm cán bộ, chiến sĩ trên tầng 3 con tàu: "Anh kể lại nơi anh những lúc biển cuồng phong/ Biển giận dữ hung tàn quá đỗi/ Nhà giàn kiên trung giữ vững thềm lục địa/ Như tình anh yêu em, tình yêu bất tận…”. Các anh đang tập bài hát mới "Lá thư DK” của ca sĩ, nhạc sĩ, Phó đoàn Nghệ thuật Bông Sen (TP Hồ Chí Minh), thành viên của đoàn sáng tác trong chuyến hải trình DK1…

Huyện Lạc Thủy: Ước vọng đầu Xuân mới

Mùa Xuân đến mang theo hơi ấm của đất trời, đem đến sức sống mới cho vạn vật. Đó cũng là thời điểm cảm xúc của mỗi người lại trào dâng với niềm tự hào, tin tưởng, đoàn kết một lòng đi theo con đường mà Đảng và Bác Hồ đã chọn. Xuân mới, niềm tin khát vọng mới, bao dự định được gửi gắm, thôi thúc mỗi chúng ta cố gắng phấn đấu vươn lên, xây dựng quê hương Lạc Thủy giàu đẹp.

Người góp phần nâng tầm sản phẩm mang giá trị văn hoá Hoà Bình

Quá trình công tác nhiều năm trong cơ quan nhà nước của tỉnh, chị Hoàng Việt Hà (TP Hoà Bình) có cơ hội tiếp cận, nghiên cứu về lĩnh vực văn hoá, từ đó nuôi dưỡng tình yêu ngày càng lớn đối với văn hoá bản địa. Đây được xem là cơ duyên để năm 2022, sau dự định ấp ủ, chị đứng ra mở cửa hàng quà tặng với tên gọi Hoa Đất Mường.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục