Có con đường xuyên mây, phá núi mà niên vụ vừa qua, quả đào, quả mận, hạt ngô, con lợn của gia đình Giàng A Lềnh ở xóm Thung Mặn, xã Hang Kia cứ "băng băng” vượt núi theo người về chợ. Không chỉ nhà Giàng A Lềnh mà nhà Hờ A Sự, Sùng Y Gánh, Sùng Y Múa làm được hạt ngô, nuôi được con gà, con lợn, có nông sản thực phẩm đều được mang ra chợ hết. Nhờ vậy, đời sống của đồng bào dân tộc Mông không chỉ ở những xóm có đường giao thông đi lại thuận lợi mà cả các xóm trước đây vốn có nhiều khó khăn về giao thông cũng từng bước khởi sắc.

Hang Kia, Pà Cò là 2 xã vùng đồng bào Mông, cách trung tâm huyện khoảng 40km. Địa hình chủ yếu đồi núi dốc, chia cắt mạnh, thiếu đất canh tác, không có nguồn sinh thủy gây thiếu nước khá trầm trọng cho sinh hoạt và sản xuất. Tỷ lệ hộ nghèo của 2 xã còn cao so với bình quân chung của huyện và tỉnh. Hệ thống chính trị hoạt động chưa hiệu quả, còn nhiều hạn chế. Xuất phát từ thực tế đó, ngày 28/1/2022, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Đề án số 09-ĐA/TU về nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị gắn với phát triển KT-XH, đảm bảo QP-AN hai xã Hang Kia, Pà Cò, huyện Mai Châu. Đây được xem là động lực quan trọng thúc đẩy 2 xã phát triển.

Theo đánh giá, sau gần 2 năm triển khai thực hiện đề án, với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sát sao, sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự đồng tình, ủng hộ của người dân đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Chất lượng hoạt động của các tổ chức cơ sở Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể không ngừng được nâng lên. Đồng chí Vàng A Váu, Bí thư Đảng ủy xã Hang Kia chia sẻ: Trong một vài năm trở lại đây, MTTQ và các ngành, đoàn thể xã được củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Nổi bật là việc tuyên truyền, đẩy lùi tình trạng truyền đạo trái phép, ngăn chặn tảo hôn... Như Đoàn Thanh niên xã tăng cường phối hợp các ngành, đoàn thể triển khai nhiều hoạt động từng bước xóa bỏ tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Theo đồng chí Vàng A Chớ, Bí thư Đoàn Thanh niên xã Hang Kia, Đoàn xã đã có nhiều hình thức tuyên truyền phù hợp đến người dân, đoàn viên - thanh niên (ĐVTN) về tác hại của nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Mới đây, Đoàn xã phối hợp các ngành, đoàn thể tổ chức hội thi tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cho ĐVTN, thiếu niên. Qua đó giúp ĐVTN hiểu được tảo hôn ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ để cùng chung tay tuyên truyền, đẩy lùi tình trạng tảo hôn.

Cũng như ở Hang Kia, sau gần 2 năm thực hiện Đề án số 09-ĐA/TU, hệ thống chính trị của xã Pà Cò tiếp tục được củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động. Đồng chí Sùng A Màng, Bí thư Đảng ủy xã Pà Cò chia sẻ: Hệ thống chính trị cơ sở được củng cố đã góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền, đưa các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước vào đời sống. Điển hình như việc bài trừ hủ tục lạc hậu, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Các dòng họ thực hiện tốt quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình. Nhờ đó giảm tình trạng tảo hôn trên địa bàn. Các dòng họ, chi họ thực hiện nghiêm túc quy định đề ra trong việc tang ma. Tính đến nay có 5/9 dòng họ đưa thi thể người chết vào quan tài trước khi chôn; 7/9 dòng họ không còn nổ súng khi có người chết, không giết mổ nhiều trâu, bò; giảm thời gian để thi thể người chết từ nhiều ngày xuống không quá 36 tiếng.

Đồng chí Hà Công Nghị, Phó  Bí thư Thường trực Huyện ủy Mai Châu cho biết: Từ việc củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị đã tạo động lực quan trọng để Đảng ủy, UBND các xã Hang Kia, Pà Cò tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Đặc biệt trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH, đảm bảo an sinh xã hội; bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống; vận động Nhân dân thực hiện hiệu quả phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới; phòng, chống tội phạm, đẩy lùi tai - tệ nạn xã hội.

Theo đó, xây dựng, mở rộng nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả, thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng nông nghiệp tập trung, bền vững gắn với du lịch cộng đồng. Như dự án tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận "Gà đen Pà Cò, Hang Kia - Mai Châu” cho sản phẩm gà đen ở 2 xã; xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng cho HTX dịch vụ du lịch và nông nghiệp Hang Kia (xã Hang Kia) đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao; xây dựng chứng nhận VietGAP cho sản phẩm quả su su xã Pà Cò; triển khai mô hình trồng lê Tai Nung (VH6)... 

Từ sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ tích cực, hiệu quả của các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương, đặc biệt là sự thay đổi trong tư duy sản xuất đã góp phần giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo ở 2 xã. Nếu năm 2021, tỷ lệ hộ nghèo ở xã Hang Kia là 36,18% thì đến năm 2023 đã giảm 6,75%, còn 29,43% (giảm 44 hộ); xã Pà Cò giảm 6,49%, từ 38,52% còn 32,03% (giảm 38 hộ). GRDP bình quân đầu người tính đến năm 2023 của xã Hang Kia đạt 28,5 triệu đồng, xã Pà Cò đạt 19,4 triệu đồng. Tỷ lệ hộ đạt gia đình văn hóa ở xã Hang Kia chiếm 43,04%, xã Pà Cò đạt 61,26%...