Đại diện Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, lãnh đạo UBND huyện Lạc Thủy gặp gỡ, trao đổi với một trong những hộ dân khiếu nại về việc thu hồi đất thuộc thôn Đồng Phú, xã Đồng Tâm, huyện Lạc Thủy.
Bóc tách những nguyên nhân phát sinh KN-TC
Nhìn vào những vụ, việc cụ thể như: khiếu nại của bà Lê Thị Mai, trú tại tổ 15, phường Tân Hòa (TP Hòa Bình) về việc tranh chấp đất đai với một số hộ dân tổ 3, phường Tân Hòa; tranh chấp đất đai giữa nhân dân xóm Hồng, xã Bảo Hiệu (Yên Thủy) và xóm Lộc Thành, xã An Lạc (Lạc Thủy); kiến nghị, phản ảnh của nhân dân xóm Rụt, xã Tân Vinh (Lương Sơn) liên quan đến việc Công ty cổ phần khai thác khoáng sản Hòa Bình THT xả thải gây ô nhiễm môi trường; khiếu nại của các hộ dân trú tại thôn Gò Mu, thôn Thanh Xuân, xã Thanh Lương (Lương Sơn) liên quan đến việc quy hoạch đất 5% của xã, đất thu hồi xây dựng nhà máy gạch Hùng Dũng, Mai Thái, Hạnh Đạt; khiếu nại của ông Dương Việt Hùng, bà Nguyễn Thị Tính, đại diện cho 5 hộ dân trú tại thôn Đồng Phú, xã Đồng Tâm (Lạc Thủy) đề nghị trả lại diện tích đất khai phá 1.730 m2 cho 5 hộ dân vì không có quyết định thu hồi đất; khiếu nại của 73 hộ dân trú tại tổ 6, phường Tân Thịnh (TP Hòa Bình) về các nội dung: xác định nguồn gốc và quá trình quản lý, sử dụng đất của các hộ khi nhà nước thu hồi đất; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình; việc cấp phép đầu tư và thu hồi đất thực hiện dự án; việc bồi thường hỗ trợ và tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất…, đồng chí Lê Trọng Long, Phó Chánh Thanh tra tỉnh cho rằng: Nguyên nhân dẫn đến tình hình KN-TC phức tạp chủ yếu là do cơ chế, chính sách, pháp luật còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn. Công tác quản lý nhà nước ở một số lĩnh vực còn có yếu kém, sai phạm, nhất là trong lĩnh vực đất đai. Trong nhiều trường hợp công dân khiếu nại về bồi thường giải phóng mặt bằng, đòi lại đất nhưng thiếu cơ chế, chính sách để giải quyết thỏa đáng. Công tác quản lý nhà nước về đất đai ở một số địa phương còn buông lỏng dẫn đến xảy ra sai phạm. Quá trình thực hiện thu hồi đất của dân nhiều nơi chưa đúng trình tự, thủ tục, thiếu công khai, minh bạch, dân chủ, công bằng. Trong một số trường hợp số tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân chưa đủ để tạo lập chỗ ở mới tốt hơn. Bên cạnh đó, có một số dự án thu hồi đất sản xuất của dân nhưng không được sử dụng hợp lý, lãng phí, trong khi nông dân thiếu đất sản xuất dẫn đến bức xúc, khiếu kiện.
Nguyên nhân tại sao có những khiếu kiện kéo dài đến cả thập kỷ cũng được cơ quan chức năng chỉ rõ: Khi phát sinh khiếu kiện, thủ trưởng một số địa phương, đơn vị chưa làm tròn trách nhiệm của mình. Nhiều vụ việc không những giải quyết chậm, việc thẩm tra, xác minh sơ sài, thu thập chứng cứ không đầy đủ dẫn đến kết luận thiếu chính xác. Một số trường hợp khi xử lý vụ việc áp dụng luật pháp một cách cứng nhắc nên khi đưa ra phương án giải quyết thường thiếu tính thuyết phục, người dân không đồng tình dẫn đến tiếp tục KN-TC. Đặc biệt là vẫn có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan nhà nước dẫn đến chuyển đơn thư lòng vòng, trả lời thiếu thống nhất. Nguyên nhân khách quan được nhắc đến là một số người dân bị đối tượng xấu lợi dụng, kích động đi KN-TC dẫn đến tình trạng khiếu kiện đông người, phức tạp.
Dồn sức để xử lý dứt điểm những vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài
KN-TC không được xử lý dứt điểm sẽ trở thành điểm nóng kéo dài, điều này không chỉ ảnh hưởng đến ANTT, ATXH mà còn kìm hãm sự phát triển KT-XH của địa phương. Vì vậy, dồn sức để xử lý dứt điểm các vụ việc khiếu kiện phức tạp, tồn đọng, kéo dài là việc cần ưu tiên và phải có sự tập trung cao độ của các cấp, các ngành liên quan.
Trên cơ sở tham mưu của Thanh tra tỉnh, Ban Tiếp công dân tỉnh, UBND tỉnh đã đề ra 9 giải pháp để giải quyết có hiệu quả các vụ việc KN-TC tồn đọng trên địa bàn trong thời gian tới, đó là: Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị trong công tác giải quyết KN-TC. Theo đó, các cấp ủy phải có nghị quyết lãnh đạo công tác giải quyết KN-TC, các cấp chính quyền cũng phải có kế hoạch thực hiện nhiệm vụ giải quyết KN-TC. Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo việc thực hiện nhiệm vụ giải quyết KN-TC. Quá trình giải quyết phải được thực hiện kỹ lưỡng, kết luận rõ đúng, sai, đề ra phương án giải quyết phù hợp, đảm bảo có lý, có tình. Một mặt, các cơ quan nhà nước phải củng cố, chấn chỉnh công tác tiếp công dân, bố trí cán bộ có đủ năng lực, trình độ để đảm nhiệm công việc này. Đối với những vụ việc phức tạp, đông người, các đồng chí lãnh đạo phải trực tiếp đối thoại với công dân và chỉ đạo giải quyết với tinh thần: "giải quyết để đảm bảo yên dân, chứ không giải quyết cho xong việc”. Khi xảy ra khiếu kiện đông người, phức tạp, các cơ quan nhà nước phải phối hợp để tiếp dân và vận động công dân trở về địa phương, đồng thời có biện pháp giải quyết kịp thời, dứt điểm, không để kéo dài, tái khiếu kiện. Tăng cường thanh tra trách nhiệm đối với thủ trưởng và cán bộ, công chức thực hiện việc tiêp công dân, giải quyết KN-TC, tập trung vào những nơi có nhiều vụ, việc KN-TC kéo dài, vượt cấp, đông người, phức tạp, hiệu quả giải quyết KN-TC đạt thấp. Đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân, tăng cường vận động, thuyết phục công dân chấp hành pháp luật. Đối với các trường hợp lợi dụng KN-TC để kích động, gây rối phải tiến hành làm rõ, xử lý nghiêm theo pháp luật. Tăng cường quản lý nhà nước ở các lĩnh vực đất đai, đầu tư, xây dựng, tài chính, ngân sách. Đồng thời thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, tạo điều kiện để người dân tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước và thực hiện nghĩa vụ của công dân. Đẩy mạnh công tác tiết kiệm, chống lãng phí và phòng, chống tham nhũng, tạo môi trường pháp lý lành mạnh, hài hòa nhằm hạn chế phát sinh KN-TC. Các địa phương trong tỉnh chủ động xem xét, phối hợp lực lượng đề ra các biện pháp giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại tồn đọng, bức xúc, kéo dài và cả những vụ việc mới phát sinh. Tăng cường sự tham gia giám sát của MTTQ và các tổ chức đoàn thể đối với việc thực hiện pháp luật về khiếu nại hành chính. Thanh tra tỉnh chủ động nghiên cứu, tìm hiểu những nguyên nhân phát sinh KN-TC đông người, phức tạp qua các thời kỳ, qua đó đề xuất giải pháp giải quyết phù hợp.
Ngoài các giải pháp được nêu trên, đồng chí Bùi Văn Khánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng: Để giải quyết có hiệu quả và hạn chế phát sinh các vụ, việc khiếu kiện phức tạp, tồn đọng, kéo dài phải thực hiện nghiêm túc sự phân cấp, phân quyền và trách nhiệm. Người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương hoặc người được giao nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết KN-TC phải có sự trăn trở để làm tốt phận sự của mình. Không đẩy việc thuộc thẩm quyền của mình đến cơ quan, đơn vị khác hoặc lên cấp trên. Quá trình giải quyết KN-TC dựa vào pháp luật là chính nhưng cũng phải đảm bảo có lý, có tình, khi cần phải ứng dụng cả "văn hóa xin lỗi” để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Thúy Hằng
Kiên quyết hơn với những trường hợp lợi dụng dân chủ để khiếu kiện gây phức tạp tình hình
Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh ta xảy ra một số vụ việc khiếu kiện phức tạp, đông người, kéo dài, cho đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Thực tế, có bức xúc nhân dân mới khiếu kiện. Tuy nhiên, có thể thấy trong một số trường hợp, công dân đã lợi dụng tinh thần dân chủ, quyền khiếu nại, tố cáo để đưa ra những yêu sách bất hợp lý. Cụ thể như vụ việc một số hộ dân xóm Rụt, xã Tân Vinh, huyện Lương Sơn ngăn cản hoạt động của Công ty cổ phần khai thác khoáng sản Hòa Bình THT (Công ty THT) vì cho rằng quá trình sản xuất, công ty đã xả thải gây ô nhiễm môi trường. Năm 2011, xảy ra sự cố cá chết hàng loạt ở một ao cá thuộc khu vực xả thải của Công ty THT.
Nhận được khiếu kiện của người dân, chính quyền huyện và các ngành chức năng đã vào cuộc xử lý. Đến năm 2013, khu vực này tiếp tục xảy ra tình trạng cá chết hàng loạt. Lực lượng chức năng lấy mẫu kiểm nghiệm, phân tích nước ở ao cho thấy: nguyên nhân gây cá chết do nguồn nước nhiễm thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ (không liên quan đến hoạt động sản xuất của Công ty THT). Tuy nhiên, một số hộ dân vẫn tiếp tục khiếu kiện và ngăn cản không cho Công ty THT hoạt động. Trước tình thế này, phía công ty đã đề nghị UBND huyện mời cán bộ Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an về lấy mẫu kiểm nghiệm phân tích để nhân dân được rõ. Nhưng, các hộ dân vẫn không đồng ý cho cán bộ kỹ thuật lấy mẫu kiểm nghiệm và tiếp tục ngăn cản không để công ty hoạt động trở lại. Sự việc trở nên phức tạp hơn khi Công ty THT có đơn gửi UBND tỉnh cho rằng: chính quyền địa phương không đảm bảo điều kiện để doanh nghiệp hoạt động trên dự án đã được UBND tỉnh cấp phép.
Thực tế trên cho thấy, chính quyền địa phương cần sâu sát và kiên quyết hơn để xử lý những trường hợp lợi dụng tinh thần dân chủ, quyền khiếu nại, tố cáo của công dân để gây phức tạp tình hình, ảnh hưởng đến ANTT, ATXH và mục tiêu phát triển KT-XH của địa phương.
Nguyễn Trần Anh (Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi Trường)
Cấp phép đầu tư các dự án cần chú trọng tham vấn ý kiến của nhân dân
Theo ý kiến phản ảnh của cử tri, nhân dân, vừa qua, một số đại biểu HĐND tỉnh đã thị sát, nắm bắt tình hình ở một số xã thuộc huyện Yên Thủy, nơi có khiếu kiện, phản ảnh và ngăn cản hoạt động của doanh nghiệp. Qua nắm bắt tình hình cho thấy, nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện là do cấp có thẩm quyền chưa thực hiện kỹ việc khảo sát đánh giá tác động môi trường, cũng như chưa tham vấn ý kiến của nhân dân trước khi cấp phép khai thác vật liệu xây dựng.
Tháng 10/2015, gần 100 người dân thuộc xóm Cọ và xóm Nhòn, xã Lạc Thịnh, huyện Yên Thủy đã tụ họp, ngăn cản không cho xí nghiệp Trung Dũng sản xuất, kinh doanh. Đồng thời gửi đơn đến cấp có thẩm quyền can thiệp để xí nghiệp Trung Dũng có kế hoạch hỗ trợ các hộ có nhà cửa bị hư hỏng do nổ mìn, có giải pháp giảm thiểu bụi, tiếng ồn trong quá trình nghiền đá và vận chuyển hàng hóa. Khiếu kiện kéo dài đến năm 2018, qua nhiều cuộc họp, bàn, thanh, kiểm tra, UBND tỉnh đã ra quyết định tước giấy phép tạm thời đối với khai thác đá sản xuất vật liệu xây dựng của xí nghiệp Trung Dũng.
Đi sâu nắm bắt nội dung khiếu kiện của các hộ dân thuộc xóm Nghìa 1, Nghìa 2, xã Ngọc Lương, huyện Yên Thủy liên quan đến việc giao đất cho Công ty cổ phần Thanh Kết Hòa Bình thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cho thấy, việc tham vấn ý kiến nhân dân là cần thiết. Thực tế khu vực đất được giao cho Công ty Thanh Kết thăm dò, khai thác khoáng sản nằm ở đầu nguồn nước, hơn thế còn có hệ thống hang động đẹp cần được lưu giữ, tôn tạo để phát triển du lịch. Vì vậy, ngay khi Công ty Thanh Kết thực hiện bước thăm dò (chưa khai thác) đã vấp phải phản ứng từ phía người dân.
Qua những vụ việc trên cho thấy, quá trình cấp phép đầu tư các dự án, cấp có thẩm quyền cần chú trọng thực hiện kỹ lưỡng công tác khảo sát đánh giá tác động môi trường và tham vấn ý kiến của nhân dân để hạn chế phát sinh khiếu nại, tố cáo kéo dài, phức tạp trên địa bàn.
Phạm Thanh Bình ( Phó trưởng Ban Pháp chế - HĐND tỉnh)
Phát triển bởi ICT GROUP.
