Bà Bùi Thị Dỉnh ở xóm Mường Lầm, xã Phong Phú không giấu được niềm vui khi Lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của người Mường Hoà Bình được tôn vinh. Bà chia sẻ: Trong đời sống của người Mường Hoà Bình nói chung, người Mường Bi nói riêng, LHKH là nét sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng không thể thiếu diễn ra mỗi dịp Tết đến, xuân về. Qua mỗi lần LHKH tổ chức, chúng tôi hiểu thêm giá trị vô giá của di sản, biết yêu quý, giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.

Nói về nét đặc sắc của lễ hội này, đồng chí Lưu Huy Linh, Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh: LHKH dân tộc Mường tỉnh Hoà Bình có từ lâu đời, gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước, có nhiều dấu ấn của văn minh Việt cổ, mang ý nghĩa tôn kính các vị thần linh, tưởng nhớ những người đã có công lập đất, lập mường, cầu mong vạn vật phát triển thuận lợi, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Bên cạnh các nghi lễ, nghi thức tâm linh không thể thiếu, lễ hội tạo nhiều sức hút từ phần hội với các hoạt động văn hoá, văn nghệ, trò chơi dân gian có nội dung phong phú, đa dạng.

Đáng chú ý, tại LHKH dân tộc Mường năm 2023 với quy mô cấp tỉnh, các nghi lễ được tái hiện rõ nét và đầy đủ, nhiều nét văn hoá dân gian độc đáo, tiêu biểu được phô diễn: màn Dấng chiêng (diễn xướng gọi hồn chiêng) của các nghệ nhân; trình tấu chiêng Mường của hơn 500 diễn viên và nghệ nhân; nghi lễ xuống đồng đi cày, đi cấy đầu xuân… Trong khuôn khổ hoạt động LHKH đã diễn ra hội thi môn thể thao dân tộc, trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hoá, gồm: bắn nỏ, đẩy gậy, kéo co, ném còn, đánh cù, đánh mảng… và thi séc bùa, hát đối. Các hoạt động thể thao, văn hoá diễn ra sôi nổi, hào hứng, làm sống lại nét văn hoá dân gian xưa, cuốn hút du khách đến với ngày hội lớn. Du khách còn được chứng kiến cuộc thi trình diễn trang phục truyền thống; thi đan lát, dệt thổ cẩm, trình diễn nghề thủ công, làm đồ gia dụng truyền thống của dân tộc Mường; hòa vào dòng người tấp nập đến với không khí chợ đêm Mường Bi trưng bày các sản phẩm nông sản đặc trưng của tỉnh.

Đồng chí Đinh Anh Tuấn, Bí thư Huyện uỷ Tân Lạc cho biết: Cấp uỷ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc huyện tự hào là một trong các địa phương sở hữu di sản. Huyện tiếp tục quan tâm tuyên truyền, quảng bá, khuyến khích ý thức bảo tồn và trách nhiệm của người dân trong việc lan toả và thực hành sinh hoạt tại cộng đồng. Cùng với đó, chung sức cùng các sở, ngành, địa phương phối hợp, nghiên cứu, phát huy LHKH của người Mường tỉnh Hoà Bình ngày càng đặc sắc, có vị trí xứng đáng trong đời sống văn hoá tinh thần của đồng bào người Mường nói riêng, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh nói chung, góp phần tăng sức hấp dẫn đối với du khách, gìn giữ sự phong phú, đa dạng của kho tàng di sản văn hoá phi vật thể của tỉnh.