Lãnh đạo Huyện ủy Lạc Sơn, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện cùng cấp ủy, chính quyền xã Quyết Thắng bàn giao nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo xóm Trám Chất.

Nhu cầu lớn, nội lực hạn chế

Hòa Bình là tỉnh miền núi, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là tại vùng sâu, vùng xa phải sống trong những căn nhà xập xệ, dột nát, không đảm bảo an toàn. Theo số liệu rà soát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) tỉnh vào đầu năm 2024, toàn tỉnh vẫn còn khoảng 20.000 hộ nghèo với 6.362 hộ ở nhà tạm, nhà dột nát, trong đó có 3.194 hộ có nhu cầu cấp bách về nhà ở. Nhu cầu nhiều nhất là các huyện: Đà Bắc (1.369 hộ), Lạc Sơn (903 hộ), Kim Bôi (495 hộ), Tân Lạc (441 hộ)…

Đến những xóm vùng sâu, vùng xa của huyện Đà Bắc, Lạc Sơn, Mai Châu... không khó để bắt gặp những nơi ở tạm gọi là "nhà”, bởi đa số là những túp lều, nhà tạm, nhiều nơi vẫn là nền đất, tường và mái chắp vá bằng ván gỗ, bạt, nhựa, cót ép, mái gianh, vách đất… Thậm chí tại một số xóm ở xã Đồng Chum, Mường Chiềng (Đà Bắc), đoàn khảo sát của Ủy ban MTTQ tỉnh, huyện đã đề xuất đưa gần như cả xóm vào diện cần hỗ trợ nhà ở, bởi đi đâu cũng gặp nhà tranh tre, nứa lá.

Để nâng cao chất lượng đời sống người dân, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo UBND cấp huyện, các sở, ngành liên quan thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp giải quyết khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện, đẩy nhanh công tác giải ngân nguồn vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia, ngân sách địa phương, tích cực huy động các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ làm nhà ở cho người dân.

Trước khi Thủ tướng Chính phủ phát động phong trào XNT, NDN trên phạm vi cả nước vào tháng 4/2024, công tác hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn tỉnh đã được thực hiện một cách chủ động, linh hoạt, sáng tạo. Với phương châm "Chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”, tỉnh Hoà Bình luôn quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho mọi người, mọi nhà được tiếp cận, thụ hưởng tối đa chính sách an sinh xã hội, nhất là về hỗ trợ sửa chữa, xây mới nhà ở. Giai đoạn 2015 - 2023, toàn tỉnh đã hỗ trợ xây mới, sửa chữa gần 4.500 ngôi nhà, tổng kinh phí trên 120 tỷ đồng; cho 4.466 hộ vay trên 200 tỷ đồng vốn tín dụng ưu đãi theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, giúp các hộ từng bước vượt qua khó khăn, vươn lên ổn định đời sống.

Bên cạnh đó, thực hiện Đề án tại Quyết định số 541/QĐ-UBND, ngày 27/3/2023 của UBND tỉnh Hòa Bình phê duyệt Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo của tỉnh thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, đến tháng 3/2024, toàn tỉnh đã giải ngân nguồn vốn cho 789 hộ, trong đó 463 hộ xây mới, 326 hộ sửa chữa nhà ở với số tiền trên 25 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhu cầu làm nhà ở cho hộ nghèo còn rất lớn, ngân sách địa phương và huy động từ nguồn xã hội hóa còn hạn chế. Nhiều hộ chủ động xây dựng, sửa chữa nhà nhưng thiếu vốn, chưa được hỗ trợ kinh phí kịp thời. Nhiều hộ vướng mắc về đất đai, quy hoạch, xây dựng, sửa chữa nhà ở vượt quá khả năng do kinh tế khó khăn…

Bước ngoặt tạo nên kỳ tích

Theo kế hoạch, tỉnh Hoà Bình cần XNT, NDN cho 3.194 hộ nghèo, hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách có nhu cầu cấp bách về nhà ở, trong đó cần xây mới 2.283 nhà, sửa chữa 911 nhà. Để thực hiện mục tiêu, các huyện, thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo từ cấp huyện đến cơ sở; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân và doanh nghiệp, phát huy tinh thần tương thân tương ái tham gia ủng hộ nguồn lực để hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người nghèo; huy động đóng góp trực tiếp ngày công lao động, tiền của trong cộng đồng dân cư nhằm nâng cao chất lượng căn nhà được hỗ trợ.

Bước ngoặt trong triển khai thực hiện chương trình XNT, NDN là khi tỉnh tổ chức Lễ phát động đợt thi đua cao điểm 450 ngày đêm hoàn thành XNT, NDN cho người nghèo trên địa bàn tỉnh. Với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự đồng thuận cao của người dân và sự ủng hộ của các nhà hảo tâm, cùng với nguồn hỗ trợ từ Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, trong năm 2024, MTTQ tỉnh đã tiếp nhận ủng hộ quỹ xóa nhà tạm 43,6 tỷ đồng. Tháng cao điểm "Vì người nghèo” năm 2024 đã có 165 tập thể, cá nhân ủng hộ Quỹ "Vì người nghèo” tỉnh trên 4,82 tỷ đồng; các tập thể, cá nhân đăng ký ủng hộ trên 1,87 tỷ đồng và đăng ký ủng hộ nguyên vật liệu quy ra tiền 200 triệu đồng; đăng ký trực tiếp xây dựng nhà tại các địa phương trị giá 1,72 tỷ đồng. Cấp ủy, chính quyền địa phương tập trung tối đa nguồn lực trong xã hội giúp đỡ các hộ hoàn cảnh khó khăn đảm bảo điều kiện về nhà ở với phương châm "công khai, minh bạch, rõ ràng”; rà soát tình hình nhà ở của hộ nghèo, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng để tìm giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn của bà con.

Cùng với đó, Hội Chữ thập đỏ, Công đoàn các cấp cùng các ban, ngành đã gắn biển, bàn giao hàng chục căn nhà mới cho các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Nhiều đơn vị, doanh nghiệp, nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh cũng tích cực đồng hành, hỗ trợ nguồn lực trong việc chăm lo đời sống người yếu thế. Đến tháng 4/2025, toàn tỉnh đã xây mới, sửa chữa 2.187 nhà đạt tiêu chuẩn "3 cứng” của Bộ Xây dựng. Các địa phương cũng tuân thủ nghiêm nguyên tắc hỗ trợ làm nhà ở theo hướng dẫn của Ủy ban MTTQ tỉnh, đảm bảo công khai, minh bạch, ưu tiên sử dụng vật liệu, lao động sẵn có để giảm bớt chi phí; làm tốt việc kiểm tra, giám sát, tránh lãng phí, sử dụng sai mục đích, đối tượng. Nhiều hộ nghèo đã được đón niềm vui trong căn nhà mới, đó là niềm hạnh phúc lớn lao, nhất là đối với bà con nghèo vùng sâu, vùng xa.

Đồng chí Nguyễn Phi Long, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo Chương trình XNT, NDN cho người nghèo tỉnh Hoà Bình cho biết: "Trong điều kiện tỉnh còn nhiều khó khăn, không thể bố trí 100% từ nguồn ngân sách nhà nước nên rất cần huy động từ nguồn lực xã hội hóa. Do đó, các cấp, ngành, địa phương, doanh nghiệp, nhà hảo tâm và toàn xã hội cùng chung tay chăm lo cho người nghèo, phát huy tinh thần tương thân tương ái, nhường cơm, sẻ áo, "lá lành đùm lá rách"; ai có ít góp ít, ai có nhiều góp nhiều, ai có của giúp của, ai có công giúp công; những đóng góp dù nhỏ nhất cũng đều đáng trân trọng”.

(Còn nữa)

Hoàng Anh