BHXH tự nguyện là một trong những chính sách an sinh xã hội có ý nghĩa sâu sắc đối với người lao động tự do, có thu nhập thấp và không ổn định. Khi về già được hưởng lương hưu nhằm giảm bớt khó khăn, rủi ro, khi chết được hưởng chế độ mai táng phí. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước quan tâm đến BHXH tự nguyện, có những chính sách khuyến khích người tham gia như: bỏ quy định tuổi trần tham gia BHXH tự nguyện, bỏ quy định mức thu nhập đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung (nay là mức lương cơ sở), thay vào đó là quy định mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn, thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng. Theo đó, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện có thể lựa chọn mức đóng phù hợp với khả năng tham gia của mình. Bên cạnh đó, Luật cũng quy định người tham gia có thể lựa chọn những phương thức đóng BHXH tự nguyện một cách linh hoạt như: đóng theo tháng, theo quý, 6 tháng, theo năm hoặc có thể đóng một lần cho nhiều năm về sau hoặc một lần cho những năm còn thiếu để hưởng chế độ BHXH tự nguyện. Từ tháng 4/2016, Luật BHXH số 58/2014/ QH13 mở rộng phương thức đóng BHXH cho người dân đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thời gian công tác còn thiếu (không quá 10 năm) thì được đóng BHXH tự nguyện 1 lần để hưởng lương hưu. Thời điểm hưởng lương hưu được tính từ ngày 1 tháng sau liền kề tháng đóng đủ số tiền cho những năm còn thiếu…

Cán bộ ngành BHXH tỉnh tuyên truyền Luật BHXH đến người dân xóm Nam Sơn 1, xã Thu Phong, huyện Cao Phong.

Trao đổi với chúng tôi về những khó khăn trong công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, đồng chí Nguyễn Duy Thường, Trưởng Phòng Khai thác và thu nợ, BHXH tỉnh cho biết: Có thể thấy, đến nay, nhiều người chưa hiểu đầy đủ về chính sách BHXH tự nguyện. Thậm chí một bộ phận dân cư chưa biết có chính sách BHXH tự nguyện. Hầu hết những đối tượng tham gia BHXH tự nguyện ở nông thôn thu nhập thấp, không ổn định. Mức đóng BHXH tự nguyện còn cao so với thu nhập của đa số người dân. Người lao động ở các địa phương trong tỉnh chưa có thói quen tham gia BHXH khi trẻ để hưởng lương hưu lúc tuổi già. Chính quyền một số địa phương cũng chưa thực sự quan tâm đến chính sách BHXH tự nguyện; chưa giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển KT-XH; chưa tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện của một số cấp, ngành ở địa phương chưa thường xuyên, coi đây là nhiệm vụ của riêng cơ quan BHXH. Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách BHXH, BHYT tuy có nhiều đổi mới nhưng chưa thường xuyên, liên tục và sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân, nhất là người lao động tự do, người lao động trong các hộ nông, lâm nghiệp, hình thức tuyên truyền chưa phong phú. Từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng cụ thể là bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; hỗ trợ 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo và 10% đối với các đối tượng khác. Tuy nhiên, mức hỗ trợ này rất thấp, không thể thúc đẩy tăng nhanh đối tượng tham gia, kể cả khi có hỗ trợ từ Nhà nước.

Để thu hút người lao động tham gia BHXH tự nguyện, theo đồng chí Nguyễn Duy Thường, trong thời gian tới, ngành BHXH thường xuyên tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo công tác BHXH, BHYT nói chung, BHXH tự nguyện nói riêng; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020 theo Nghị quyết số 21- NQ/TW ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 26/12/2016 Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH.Phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan xây dựng chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH hàng năm của địa phương và xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện các giải pháp nhằm đạt được chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH theo kế hoạch giao. Tiếp tục mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu mỗi thôn, bản, tổ dân phố đều có nhân viên đại lý thu hoặc điểm thu BHXH tự nguyện. Thường xuyên bồi dưỡng, tập huấn, đào tạo về kỹ năng truyền thông, tuyên truyền cho hệ thống nhân viên đại lý thu để nắm vững kỹ năng truyền thông, tuyên truyền về chính sách BHXH. Phối hợp với các cơ quan báo chí T.ư và địa phương tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông về Luật BHXH và các văn bản hướng dẫn thực hiện. Đẩy mạnh quy chế phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở LĐ-TB&XH, LĐLĐ tỉnh, Hội Nông dân, Hội LHPN tỉnh, Liên đoàn lao động tỉnh trong tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH. Đa dạng các hình thức, phương thức nhận hồ sơ, trả kết quả, thu tiền đóng, chuyển tiền đóng vào quỹ đối với người tham gia BHXH tự nguyện…

Việt Lâm