Đến xã Chí Đạo ai cũng ấn tượng trước mùi thơm của hạt dổi. Hiện toàn xã có khoảng 2 vạn cây dổi, tập trung ở xóm Be Trên, Be Ngoài. Trong đó có gần 3.000 cây đang cho thu hoạch quả.
Theo ông Bùi Văn Bun, trưởng xóm Be Trên chia sẻ, trước đây hạt dổi ở Lạc Sơn còn "xa lạ” với thị trường. Những rừng dổi được bà con khai thác để dựng nhà sàn, làm tủ, bàn ghế... Nay thì khác, hạt dổi được ưa chuộng, dùng làm gia vị cho những bữa cơm trong gia đình. Hạt dổi từ chỗ đi nhặt nay phải mua, từ chỗ xin nhau nay phải đổi bằng tiền. Năm 2014, hạt dổi khô có giá 1 triệu đồng/kg, hiện nay giá khoảng 2,5 - 2,7 triệu đồng/kg. Nhờ cây dổi mà nhiều hộ thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm như hộ ông Bùi Văn Biền, Bùi Văn Lán...
Dổi mọc tự nhiên giờ không còn nữa mà thay vào đó là những vườn ươm cây giống. Cây dổi từ khi trồng đến lúc thu quả khoảng 7 - 8 năm và sẽ cho thu liên tục trong các năm tiếp theo. Thời điểm này tại xã Chí Đạo những cây dổi đủ năm tuổi đang đơm hoa kết trái, báo hiệu một năm bội thu. Đến tháng 9, 10 vào mùa thu hoạch hạt dổi nên thôn xóm luôn tấp nập người mua, bán.
Gia đình ông Bùi Văn Hền chủ của vườn dổi gần 100 cây, trong đó có một phần ba số cây tới tuổi cho hạt. Mỗi năm gia đình ông thu được 100 kg dổi tươi phơi khô còn lại 40 kg, thu về 80 - 90 triệu đồng/năm. Ngoài ra, ông còn ươm và ghép cây để bán, giống chưa ghép có giá 5.000 - 10.000 đồng/cây, cây ghép bán 50.000 đồng/cây. Với mức thu nhập như vậy, gia đình ông có của ăn, của để và có vốn để đầu tư phát triển sản xuất...
Có thể nói, hạt dổi không chỉ là gia vị hấp dẫn mà còn có công dụng chữa đau bụng, tiêu hóa, bệnh đau khớp... Giá trị của cây dổi còn được khẳng định khi nhãn hiệu tập thể "Hạt dổi Lạc Sơn” đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận bảo hộ ngày 18/12/2014 và xã Chí Đạo có số lượng hộ trồng, cây trồng, sản lượng và chất lượng cao nhất. Đây là cơ hội giúp sản phẩm hạt dổi từng bước xây dựng thương hiệu trên thị trường, vươn ra các tỉnh, thành phố trong cả nước và tiến tới khai thác tiềm năng xuất khẩu.
Đình Thủy
(Trung tâm Khuyến nông tỉnh)