Những năm qua, xã Phú Cường (Tân Lạc) tích cực tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nông dân thủ tục hành chính chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa. Tại những khu ruộng thiếu nước, không thuận lợi cho cấy lúa, chính quyền xã vận động bà con chuyển sang trồng ngô sinh khối.

Anh Đinh Công Si, xóm Báy, xã   Phú Cường cho biết: Gia đình tôi chuyển đổi hơn 2.000 m2 đất lúa hiệu quả thấp sang trồng ngô sinh khối. Đây là diện tích thường xuyên thiếu nước, rất khó khăn trong khâu làm đất cấy nên không đảm bảo khung thời vụ, dẫn tới năng suất, chất lượng lúa kém. Sau 3 năm chuyển sang trồng ngô sinh khối, gia đình tôi rất phấn khởi vì cây dễ trồng, khả năng chống sâu bệnh tốt, chỉ sau 2 tháng đã được thu hoạch, hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với trồng lúa, thị trường tiêu thụ lại ổn định. Đến kỳ thu hoạch, công ty sữa Mộc Châu tới thu mua tận vườn, giá bán từ 10.000 - 11.000 đồng/kg cây tươi. 

UBND tỉnh có Quyết định số 1094/ QĐ-UBND, ngày 7/6/2022 về việc ban hành Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa tỉnh Hòa Bình năm 2022. Trên cơ sở đó, một số huyện, thành phố đã ban hành đề án, kế hoạch, giao chỉ tiêu cụ thể, chi tiết đến từng xã, từng cánh đồng. Các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, UBND cấp huyện, thành phố ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện chuyển đổi theo thủ tục hành chính đúng quy định; chỉ đạo tăng cường chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa, đặc biệt trên diện tích đã dồn điền, đổi thửa, đất trồng lúa kém hiệu quả đảm bảo chuyển đổi phù hợp. Thủ tục hành chính chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa được niêm yết đầy đủ, công khai, tạo thuận lợi cho người dân thực hiện chuyển đổi. Từ đó, người sản xuất hưởng ứng tích cực, góp phần đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp. Việc chuyển đổi giúp khai thác hiệu quả diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả, tiết kiệm được nguồn nước tưới, giúp nâng cao thu nhập cho người dân. 

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, năm 2022, toàn tỉnh chuyển được 2.034,89 ha đất trồng lúa. Trong đó, diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa sang cây hàng năm là 1.917,91 ha, gồm: chuyển đổi trên đất 2 vụ lúa 839,6 ha, đất 1 vụ lúa 1.078,31 ha. Loại cây trồng được chuyển đổi chính là ngô, ngô sinh khối, rau đậu các loại (bí xanh, dưa chuột...), mía, cây dược liệu, cỏ chăn nuôi... Diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa sang cây lâu năm 55,85 ha, gồm: chuyển đổi trên đất 2 vụ lúa 16,43 ha, đất 1 vụ lúa 39,42 ha. Loại cây được chuyển đổi chính là nhãn, ổi, táo, cây có múi... Diện tích chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa sang trồng lúa kết hợp nuôi trồng thủy sản 5,27 ha, gồm: chuyển đổi trên đất 2 vụ lúa 3,73 ha, đất 1 vụ lúa 1,54 ha.

Các huyện có diện tích chuyển đổi lớn như: Lạc Sơn (846,49 ha), Kim Bôi (330,64 ha), Tân Lạc (249,69 ha), Cao Phong (313 ha). Một số mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa đạt hiệu quả cao năm 2022 là chuyển đổi trồng các loại rau họ bầu bí (bí xanh, dưa chuột, dưa hấu, rau lấy quả khác) tại các huyện: Kim Bôi, Tân Lạc, Lạc Thủy, Yên Thủy, Lạc Sơn, Mai Châu cho thu nhập trung bình 150 - 200 triệu đồng/ha/năm. Mô hình chuyển đổi trồng mía tím cho thu nhập 140 - 180 triệu đồng/ha/năm; chuyển đổi trồng khoai lang thu nhập từ 100 - 130 triệu đồng/ ha/năm. Mô hình chuyển đổi trồng ngô sinh khối tại các huyện: Tân Lạc, Cao Phong, Lạc Sơn, Kim Bôi cho thu nhập 80 - 100 triệu đồng/ha/năm.