Do không triển khai dự án, Thanh tra tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh thu hồi 137,37 ha đất của Công ty Mai Bình tại xã Cun Pheo (Mai Châu).

Được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư ngày 16/1/2012, thay đổi lần thứ nhất ngày 13/2/2015. Ngày 29/10/2020, UBND tỉnh có Quyết định số 76/QĐ-UBND về phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư cho Công ty Mai Bình thực hiện giãn tiến độ đến tháng 7/2022, nhằm thực hiện mục tiêu trồng rừng sản xuất, bảo vệ, phát triển rừng phòng hộ, kết hợp trồng cây dược liệu dưới tán rừng theo hướng bền vững, duy trì ổn định độ che phủ, giảm nhẹ thiên tai để nâng cao hiệu quả kinh tế rừng trồng. Với dự án trên, Công ty Mai Bình được UBND tỉnh cho thuê 16.581.347 m2 (1.658,37 ha) đất các loại. Trong đó, 1.373.744 m2 (137,37 ha) đất đồi núi chưa sử dụng tại xóm Cun và 15.207.603 m2 (1.463,91 ha) đất trồng rừng phòng hộ thuộc xóm Táu Nà. Công ty đã được bàn giao đất và nhận thực địa từ ngày 25/2/2014, được cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ). Trong đó, giấy CNQSDĐ số BL 740701, ngày 12/8/2014 diện tích 137,37 ha, giấy CNQSDĐ số BL 740905 diện tích 1.463,91 ha. Dự án của Công ty Mai Bình được xác định là đất cộng đồng nên không thuộc diện phải đền bù giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, quá trình triển khai dự án, Công ty Mai Bình còn nhận được sự hỗ trợ tích cực của nhà nước. Theo báo cáo của Sở NN&PTNT, dự án của Công ty Mai Bình tại xóm Táu Nà, Cun Pheo được Nhà nước hỗ trợ đầu tư một số hạng mục từ nguồn ngân sách như xây dựng 1 vườn ươm, hỗ trợ trồng rừng phòng hộ với diện tích khoảng 230 ha cây keo.

Tuy nhiên, kết quả kiểm tra thực tế dự án tại xóm Cun của Thanh tra tỉnh đã chỉ rõ, Công ty Mai Bình chưa triển khai thực hiện đầu tư trên diện tích 137,37 ha đất đã được UBND tỉnh cho thuê từ khi bàn giao đất. Qua kiểm tra, hiện trạng toàn bộ phần diện tích đất 137,37 ha được các hộ gia đình tại xóm Cun khoanh nuôi, bảo vệ, chăm sóc và canh tác các loại cây nông, lâm nghiệp.

Còn tại xóm Táu Nà, tại thời điểm kiểm tra, Công ty Mai Bình đang trồng khoảng 320 ha sắn và khoảng 10 ha cây mắc ca từ 2 - 3 năm tuổi. Việc trồng sắn (cây hàng năm) của Công ty Mai Bình là sai mục đích trên diện tích đất dự án được Nhà nước cho thuê. Theo báo cáo của Công ty Mai Bình, năm 2018, công ty đã đầu tư trồng khoảng 146 ha cây bồ đề nhưng do thời tiết khắc nghiệt và các hộ du canh, du cư phá nên không thành rừng. Trên phần diện tích này hiện chỉ là các loại cây bụi, cây tái sinh không đồng nhất; phần còn lại là đất trống, núi đá, khe suối. Cũng theo báo cáo của Công ty Mai Bình, quá trình thực hiện dự án, công ty đã đầu tư khoảng 3 km đường sản xuất nội bộ, nhà điều hành và một số hạng mục khác. Năm 2020, công ty trồng khoảng 30ha cây bồ đề; 10 ha cây hông, sặt trong giai đoạn 2019 - 2020. Hiện, công ty khoanh nuôi, bảo vệ khoảng 260 ha rừng phòng hộ, rừng tái sinh (khoảng 169 ha đã thành rừng giang, nứa và các loại cây thân gỗ mọc rải rác). Trên diện tích đất dự án của công ty tại xóm Táu Nà có 50 hộ dân tộc Mông các tỉnh Sơn La, Yên Bái và xã Hang Kia (Mai Châu) xâm canh, xâm cư... Xung quanh vấn đề này, đồng chí Lò Văn Thiên, Chủ tịch UBND xã Cun Pheo cho biết: Qua gần 10 năm triển khai dự án, từ thực tế cho thấy, Công ty Mai Bình triển khai các hạng mục dự án rất chậm hoặc không triển khai. Theo phương án của công ty đưa ra là trồng rừng sản xuất kết hợp phát triển kinh tế, tạo vùng nguyên liệu tập trung. Tuy nhiên, đến thời điểm này có thể thấy, việc trồng rừng của công ty không đạt mục tiêu, kế hoạch của dự án.

Như vậy, qua gần 10 năm thực hiện dự án tại xã Cun Pheo, Công ty Mai Bình chưa thực hiện theo đúng cam kết đầu tư. Trong đó, tại xóm Cun, công ty chưa thực hiện đầu tư dự án trên phần diện tích 137,37 ha; tại xóm Táu Nà, công ty chưa thực hiện dự án trên toàn bộ diện tích đã thuê mà mới chỉ triển khai một phần dự án. Không chỉ vậy, công tác quản lý, bảo vệ đất đã giao vẫn chưa sát, để xảy ra tình trạng lấn chiếm, xâm canh, xâm cư. Hơn nữa, việc công ty trồng khoảng 320 ha sắn là sai mục đích sử dụng đất đã được Nhà nước cho thuê.

Trước những sai phạm trên, Thanh tra tỉnh đã kiến nghị UBND tỉnh giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với Sở NN&PTNT, Sở KH&ĐT, UBND huyện Mai Châu rà soát, thực hiện trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật để thu hồi 1.373.744 m2 (137,37 ha) đất dự án của Công ty Mai Bình tại xã Cun Pheo, do công ty không thực hiện dự án từ năm 2014 đến nay.

Vũ Phong