Gia đình Phạm Thị Sinh, thôn Hồng Thái 2, xã Tân Cương (TP Thái Nguyên) thu hoạch chè.
(HBĐT) - Về Thái Nguyên, chúng tôi thực sự ấn tượng với những đồi chè, những xưởng chế biến chè của "Thủ đô gió ngàn" một thương hiệu chè nổi tiếng được trồng ở mảnh đất Tân Cương, nổi danh cả nước và là niềm tự hào của đất chè Thái Nguyên với bạn bè trong nước và quốc tế.
Nằm cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 13 km về phía tây, Tân Cương là vùng đất bán sơn địa với cảnh quan bình yên, hấp dẫn. Đến đây, vào bất kỳ thời điểm nào ta cũng không khỏi ngỡ ngàng trước tấm thảm xanh mướt dệt lên từ những chiếc “bát úp” xếp hàng thẳng tắp của những nương chè. Chè Tân Cương có vị thơm tự nhiên của hương cốm, đậm đà bởi vị ngọt chát thanh tao. Vùng chè Tân Cương có diện tích gần 1.300 ha, trong đó có hơn 1.100 ha đã cho thu hoạch, năng suất bình quân ước đạt 150 tạ/ha. Tại đây, các mô hình Hợp tác xã chè hoạt động có hiệu quả, nhiều loại chè chất lượng cao được bán ra thị trường như: chè búp đặc biệt, chè tôm nõn, chè đinh…Sản phẩm trà Tân Cương đã được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới và được nhiều người ưa chuộng.
Chuyện trò với chúng tôi, vợ chồng anh Trần Văn Thái một trong những hộ được mệnh danh là “Nghệ nhân sao chè” ở xóm Hồng Thái 2, xã Tân Cương cho biết: Ở Tân Cương, gia đình nào cũng có vườn chè, ít thì 400-500 m2, nhiều thì vài, ba ha. Chè Tân Cương nói riêng và chè Thái Nguyên nói chung giữ được thương hiệu, đứng vững trên thị trường bởi đất đai, khí hậu ở đây phù hợp với cây chè, tạo được loại chè ngon, lại được sản xuất an toàn theo quy trình Vietgap. Từ quy trình sản xuất này, người dân đã ứng dụng thuần thục kỹ thuật mới từ khâu chăm sóc đến thu hái, bảo quản sản phẩm.
Đưa chúng tôi ra nương chè, chị Phạm Thị Sinh giới thiệu: Gia đình tôi có gần 1ha chè với hai loại chè trung du và chè Keo Tích Lan (loại giống mới), mỗi năm thu hoạch từ 8 - 9 lứa, mỗi lứa thu hoạch khoảng 1tạ. Về giá cả tại thời điểm này giá chè được bán khoảng từ 250.000 - 600.000 đồng/kg, cũng có thể chè đến 2 - 3 triệu đồng/kg đó là chè đinh, loại chè này là chè loại một chỉ khi có khách đặt hàng mới làm vì giá thành khá cao. Do khi hái khoảng 30 kg chè “ loại một tôm, hai lá” mới có được khoảng 3 - 4 kg chè đinh. Để có được chè ngon phụ thuộc vào nhiều yếu tố là khí hậu thổ nhưỡng, chè phải được hái từ rất sớm, phải dựng bằng sọt tre. Hái chè cũng phải đúng cách “một tôm hai lá, một cá hai chừa” để lấy được phần ngon nhất của búp chè. Một khâu quan trọng nữa búp chè hái về phải chế biến ngay theo đúng quy trình kỹ thuật. Bởi vậy, không chỉ chế biến chè do gia đình mình ươm trồng, xưởng sao chè của gia đình anh Thái còn là điểm tiêu thụ chè nguyên liệu cho hàng chục hộ dân trong xã.
Năm 2012, với tài trợ của cơ quan hỗ trợ phát triển quốc tế CIDA, “Làng văn hóa du lịch cộng đồng Tân Cương” được xây dựng. Hơn 3 năm qua, vùng chè Tân Cương đã tiếp đón hàng nghìn lượt du khách trong nước và quốc tế đến cùng trải nghiệm với nông dân về cách trồng, thu hái và chế biến chè.
Thái Nguyên là vùng chè trọng điểm của cả nước với diện tích chè hơn 20.000 ha, trong đó có hơn 18.000 ha chè kinh doanh, năng suất đạt 107 tạ/ha, sản lượng đạt hơn 193.000 tấn. Xác định chè là cây trồng mũi nhọn, những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều biện pháp để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm chè, trong đó có việc áp dụng quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGap). Đến nay có hơn 80% diện tích chè tại các vùng sản xuất chè tập trung trong tỉnh đáp ứng yêu cầu sản xuất an toàn theo hướng VietGap. Năm 2006, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, các thương hiệu chè được đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể gồm “Chè Thái Nguyên”, “chè La Bằng”, “chè Trại Cài”, “chè Vô Tranh” và “chè Phổ Yên”. Đặc biệt, năm 2017, sản phẩm “chè Tân Cương” đã được bảo hộ chỉ dẫn địa và các xã Tân Cương, Phúc Xuân, Phúc Trìu thuộc thành phố Thái Nguyên là vùng sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý.
Từ năm năm 2011, hai năm 1 lần tỉnh Thái Nguyên lại tổ chức Festival Trà Thái Nguyên - Việt Nam và thông qua làm du lịch, xây dựng phòng trưng bày sản phẩm tại trung tâm xã nên việc mở rộng thị trường tiêu thụ chè thuận lợi hơn .
Từ trồng chè, chế biến chè, người dân ở vùng chè Tân Cương đều có cuộc sống ấm no, có của ăn, của để và ngày càng giàu có, sung túc. Để có được điều đó không chỉ có thiên nhiên ưu đãi, kỹ thuật, kinh nghiệm trong chăm sóc, thu hoạch, chế biến mà còn phải đẩy mạnh giới thiệu, tuyên truyền, quảng bá...đó là những điều kiện để hương chè Tân Cương ngàycàng lan tỏa, bay xa
Đức Phượng
.