Chiêng phân ngôi dát vàng là một trong số những chiếc chiêng quý được ông Bùi Thanh Bình nâng niu và trân trọng.
Khuôn viên bảo tàng nằm trên quả đồi thuộc tổ 6, phường Thái Bình (TP Hòa Bình) với tổng diện tích trên 4.000 m2, gồm 7 ngôi nhà sàn, mỗi nhà có những công năng khác nhau, đậm chất văn hóa truyền thống dân tộc Mường.
Trước đây, ông Bình học 7 năm nhạc cụ ắc-cooc-đê-ông (đàn đại phong cầm) tại Trường Văn hóa - Nghệ thuật Tây Bắc. Năm 1983, cuộc đời ông rẽ sang con đường mới khi trở thành hướng dẫn viên Công ty Du lịch Hòa Bình. Ông hào hứng kể lại những chuyến đi: "Khách du lịch lúc đó chỉ muốn lên các bản dân tộc để tìm hiểu phong tục, tập quán, ẩm thực cũng như trải nghiệm cuộc sống mới mẻ. Những cái nỏ, cái ná, đồ đan lát, thổ cẩm có sức hút kì lạ với họ. Từ đó tôi cũng bắt đầu sưu tầm vài món đồ nhỏ, định làm bộ sưu tập để kỷ niệm, nhưng càng sưu tầm, tìm hiểu thì tôi lại càng đam mê, tâm huyết với văn hóa vật thể và phi vật thể của người Mường”.
Hàng nghìn hiện vật đang được trưng bày tại bảo tàng, trong đó không thể không nhắc đến chiếc chiêng phân ngôi dát vàng độc nhất vô nhị của dòng họ Bạch; tẩu hút thuốc viên Công sứ Pháp tặng quan lang Mường Động; đồ trang sức tinh xảo bằng vàng, bạc, đá quý của Bà Nàng và Nàng Ả; chiếc trống đồng loại II Hêgơ (trống Mường); súng săn của nhà quan lang; các di vật bằng đồng của văn hóa Đông Sơn như tượng người quỳ gối dâng đèn, thạp Đồng, trống đồng Đông Sơn…
Để đến gần hơn với công chúng, ông Bình luôn tìm tòi, sáng tạo cách thức trưng bày hiện vật cũng như hoạt động của bảo tàng. Một phần làm tốt việc viết bài hướng dẫn, thuyết minh. Mặt khác tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng như mở khu trưng bày một số loại đồ chơi dân gian ở ngoài trời; thường xuyên tổ chức trò chơi dân gian như đi cà kheo, đẩy gậy… Ngoài ra còn có khu ẩm thực phục vụ các món ăn dân tộc như: thịt lợn bản địa muối chua, cơm lam muối vừng, rượu ngâm lá rừng… Đây thực sự là sân chơi bổ ích, lành mạnh thu hút đông đảo khách du lịch.
Góp phần phát huy những giá trị tốt đẹp, ông tham gia dàn dựng tái hiện một số lễ hội cổ truyền: Lễ hội "Khuống mùa” (xuống đồng), lễ mừng cơm mới… Ông trực tiếp giảng dạy chiêng Mường cho một số lớp ở các huyện Kim Bôi, Tân Lạc, Lạc Sơn và ngoài tỉnh như xã Hòa Thắng - thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), các huyện: Quốc Oai, Thạch Thất, Ba Vì (Hà Nội)… Bằng sự giảng dạy nhiệt tình, ông đã truyền ngọn lửa đam mê tìm hiểu di sản văn hóa dân tộc cho nhiều thế hệ học viên.
Ông Bình hiện là Trưởng làng Mường ở Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam, góp phần đưa văn hóa Mường đến với khu du lịch có quy mô lớn, tiếp cận gần hơn với du khách. Ông chia sẻ: "Tôi luôn cố gắng bảo quản hiện vật đang trưng bày tại bảo tàng. Điều tôi trăn trở nhất là làm sao để tiếp tục bảo vệ, gìn giữ thật tốt hiện vật theo đúng quy trình của bảo tàng. Bảo tàng còn cần phải tôn tạo, nâng cấp hệ thống ánh sáng, nhiệt độ, phải có bục, bệ để hiện vật trưng bày… như những bảo tàng lớn. Tôi đặc biệt muốn phát huy hơn nữa văn hóa chiêng Mường, vì chính chiêng Mường góp phần tạo nên bản sắc của người Mường. Là một loại hình văn hóa đặc sắc, mang những nét linh thiêng, huyền diệu, đầy sức hấp dẫn”.
Hơn 6.000 hiện vật có được nhờ công sức hàng chục năm lăn lộn, miệt mài tìm kiếm từ nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước luôn được ông nâng niu, trân trọng. Ông quan niệm, hiện vật không phải vô tri, vô giác, mỗi hiện vật có một giá trị văn hóa, tinh thần riêng biệt, đó là những báu vật cần phải lưu giữ cho muôn đời sau. Với những cống hiến trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Mường, ông đã được trao tặng nhiều bằng khen, giấy khen: Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen có thành tích tiêu biểu, xuất sắc trong tổ chức, tham gia các hoạt động kỷ niệm 130 năm thành lập tỉnh, 25 năm tái lập tỉnh và Lễ hội Chiêng Mường tỉnh Hòa Bình lần thứ 2, năm 2016; giải nhì cuộc thi sáng tác mẫu sản phẩm, quà tặng, ấn phẩm lưu niệm du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2016...
Linh Nhật
Ngày 19/4, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức giới thiệu hai cuốn sách "Ngàn năm văn hiến quốc gia Việt Nam” và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam”.
Phát triển bởi ICT GROUP.
