(HBĐT) - Không trù phú, nhộn nhịp, không tấp nấp người xe, đến với xóm Sưng, xã Cao Sơn (Đà Bắc) còn phải vượt qua những cung đường uốn lượn, nhỏ hẹp. Vậy mà từ vài năm nay, nơi đây trở thành điểm hẹn thú vị của du khách, nhất là khách du lịch nước ngoài.

Xóm Sưng có hơn 70 hộ người dân tộc Dao Tiền sinh sống quây quần, đầm ấm. Đây là xóm cổ nằm trên núi Biều, cảnh quan còn giữ nét hoang sơ, chưa bị phá vỡ bởi tác động của con người. Xung quanh xóm có nhiều đường đi bộ lên núi để du khách khám phá phong cảnh. Do ở trên núi cao nên xóm giữ được không khí trong lành, mát mẻ với nền nhiệt độ thường thấp hơn thị trấn Đà Bắc khoảng 40C.

Cùng du khách tìm hiểu cảnh quan, cuộc sống của người dân, Phó Chủ tịch UBND huyện Đà Bắc Bùi Thị Hiệu phấn khởi giới thiệu: Xóm Sưng là một trong những điểm du lịch cộng đồng nổi bật của huyện. Đây là dự án do địa phương phối hợp với tổ chức phi chính phủ Australia AOP tại Việt Nam triển khai thực hiện nhằm tạo sinh kế cho người dân và góp phần giữ gìn cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ. Trước đây, cuộc sống của các gia đình rất khó khăn, vấn đề vệ sinh môi trường chưa được quan tâm khi chăn nuôi thả rông, chuồng trại sát nhà ở, đường xóm ẩm thấp, rậm rạp. Những năm gần đây, khi đã trở thành điểm du lịch cộng đồng thì xóm Sưng được "khoác tấm áo mới”. Người dân đã thay đổi nhận thức trong nếp sống, sinh hoạt hàng ngày theo hướng giữ gìn vệ sinh môi trường xanh - sạch. Tập quán tự sản, tự tiêu xóa bỏ, giờ đây không chỉ làm ruộng, nương mà các gia đình đã biết làm du lịch, dịch vụ để tăng thu nhập. Thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân là cái được quan trọng nhất dự án phát triển du lịch cộng đồng của huyện mang lại.

Hiện, xóm Sưng có 3 homestay đón khách, nhưng có hơn 40 hộ tham gia các hoạt động du lịch. Ấn tượng làm du lịch ở đây là các hộ phân công nhau từng phần việc để gia đình nào cũng có việc làm thường xuyên mà không bị chồng lấn. Theo đó, hộ trồng rau xanh, hộ chăn nuôi lợn, gà sạch để cung cấp thực phẩm, hộ làm dịch vụ xe đạp, xe ôm, có hộ phục vụ hoạt động văn hóa, văn nghệ, bán thổ cẩm... Giá dịch vụ cũng được niêm yết công khai tại các nhà nghỉ. Mỗi nhà mỗi việc nên không xảy ra tình trạng chèo kéo, tranh giành khách. Du khách cũng không lo bị bắt chẹt về giá cả, vì vậy tạo được sự cảm mến, tin tưởng.

Phó Bí thư TT Đảng ủy xã Cao Sơn Xa Văn Xin chia sẻ: Khách du lịch đến với xóm Sưng chủ yếu là người nước ngoài. Họ không chỉ bị cuốn hút bởi vẻ đẹp nguyên sơ với núi Biều, hang Sưng, đồi chè Shan tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi mà còn bởi những con người thân thiện, chịu thương, chịu khó, sống chan hòa cùng thiên nhiên. Du khách rất hứng thú khi được trải nghiệm lao động sản xuất qua việc cùng làm ruộng, lên nương, chăm sóc con lợn, đàn gà với người dân và tìm hiểu nét văn hóa, phong tục tập quán đặc trưng của người Dao. Ở đây cũng có các dịch vụ tắm thuốc, ngâm chân, chèo thuyền kayak, bè mảng trên vùng hồ sông Đà, đạp xe quanh các bản lân cận, nhất là kết nối với tua du lịch xóm Đá Bia - xã Tiền Phong, xóm Ké - xã Hiền Lương.

Đặc biệt, khác xa cuộc sống hối hả nơi phố thị, ở xóm Sưng du khách sẽ được lắng mình tận hưởng cuộc sống êm đềm, bình dị với hình ảnh các bà, các chị cần mẫn bên hiên nhà tỉ mỉ vẽ sáp ong tạo hoa văn lên nền vải. Rồi bằng đôi tay khéo léo, họ tự thêu những chiếc khăn thổ cẩm trên tấm vải được cẩn thận nhuộm chàm. Để có được chiếc khăn dày dặn, sắc màu, người phụ nữ Dao phải mất gần 2 năm cho các công đoạn, lâu nhất là thời gian nhuộm vải, do đó, các sản phẩm thổ cẩm luôn được du khách ưa chuộng, tìm mua.

Từ khi phát triển du lịch cộng đồng, xóm Sưng có lượng khách khá ổn định, đông nhất là du khách đến từ các nước châu Âu. Cứ 5 - 7 ngày có 1 đoàn đến trải nghiệm, khám phá nên thu nhập tăng lên và giải quyết việc làm cho nhiều lao động trong xóm. Tính bình quân mỗi homsetay có thu nhập từ 14 - 15 triệu đồng/tháng. Đây là kết quả đáng kể đối với người dân mới vài năm trước thôi cuộc sống còn thiếu thốn khi quanh năm chỉ biết đến ruộng, nương.