(HBĐT) - Mường Bi (Tân Lạc) là một trong bốn vùng Mường cổ của tỉnh. Được thiên nhiên ưu đãi nơi đây đang sở hữu nhiều di tích lịch sử, văn hóa, danh thắng cấp quốc gia, cấp tỉnh là những núi đồi, hang động, ruộng bậc thang, thác nước và những bản Mường xinh đẹp, mến khách. Những năm gần đây, huyện đã tích cực đầu tư, tôn tạo và khai thác những tiềm năng sẵn có này để phát triển du lịch. Theo đó đã tạo những nét chấm phá mới mẻ để bức tranh Mường Bi ngày càng thêm sinh động.   

Mười năm trước, đến với Mường Bi, tôi đã thực sự ngỡ ngàng, thích thú khi ngắm nhìn các thiếu nữ xúng xính trong bộ váy Mường xách chiêng trẩy hội. Tìm hiểu sâu hơn được biết, ở thời điểm khoảng năm 2000, huyện Tân Lạc còn lưu giữ được khoảng 500 chiếc chiêng, trong số đó hầu hết là chiêng cổ được lưu truyền lại từ thời cha ông. Khi huyện phục dựng lại Lễ hội Khai Hạ Mường Bi (năm 2000) đã quy tụ được hơn 400 chiếc chiêng cổ. Từ đó đến nay, Lễ hội Khai hạ Mường Bi được tổ chức vào ngày mồng 7 và mồng 8 tháng Giêng hàng năm không thể thiếu phần trình tấu chiêng Mường.

Nhìn vào những bộ trang phục truyền thống, dàn chiêng trầm hùng ấy thấy rõ người dân Mường Bi đã thực hiện tốt việc giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc. Với trên 80% dân số của huyện Tân Lạc là người dân tộc Mường, người dân nơi đây không chỉ giữ chiêng, trang phục, lễ hội mà lời ăn, tiếng nói, nếp sống, sinh hoạt hàng ngày của người Mường vẫn được duy trì. Bởi vậy đến nay, huyện Tân Lạc còn lưu giữ được một số làng Mường xinh đẹp, vẹn nguyên bản sắc như: Làng Mường cổ Lũy Ải (xã Phong Phú), xóm Chiến (xã Nam Sơn - nay là xã Vân Sơn), xóm Bưởi Cại (xã Phú Cường), xóm Ngòi (xã Ngòi Hoa - nay là xã Suối Hoa), xóm Bắc Thung (xã Quyết Chiến), xóm Trăng Tà (xã Do Nhân- nay là xã Nhân Mỹ), xóm Lự (xã Lũng Vân - nay thuộc xã Vân Sơn). Cũng nhờ việc lưu giữ và phát huy bản sắc văn hóa trong nhiều năm qua các lễ hội: Khai hạ Mường Bi, Chùa Kè, Đánh bắt cá suối tháng 3 (xã Lỗ Sơn)… đã được phục dựng và trở thành các sản phẩm du lịch đặc sắc của địa phương. 

Với những tiềm năng được thiên nhiên ban tặng như: Di tích khảo cổ Hang Muối, động Chiềng Khến, động Hoa Tiên, hang Bưng, động Thác Bờ, động Nam Sơn, hang Bụt, núi Cột Cờ, thác Trăng, vịnh Ngòi Hoa, khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông…, những năm qua, cấp ủy, chính quyền huyện Tân Lạc đã quan tâm khai thác để phát triển du lịch, tạo đà đề du lịch "cất cánh”.  Đồng chí Đinh Sơn Tùng, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Tân Lạc chia sẻ: Trong năm 2019, huyện đã  xây dựng "Đề án phát triển du lịch cộng đồng huyện Tân Lạc đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030”, mục tiêu xã định rõ: Đến năm 2025, toàn huyện có 30 nhà nghỉ homestay; đón 54.000 lượt khách đến các điểm du lịch và doanh thu du lịch cộng đồng đạt trên 27 tỷ đồng.

Quan tâm đầu tư, tôn tạo di tích, danh thắng, phục dựng lễ hội… hiện tại, Tân Lạc đã có một số điểm du lịch hút khách như: Động Thác Bờ, động Hoa Tiên, động Nam Sơn, thắng cảnh thác Trăng, vịnh Ngòi Hoa, khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông, làng Mường cổ Lũy Ải và một số bản làng du lịch cộng đồng khác. Lượng khách du lịch đến với Mường Bi tăng theo từng năm. Giai đoạn 2015 - 2018, tăng trên 8%/năm. Năm 2019, Tân Lạc đón 130.658 lượt du khách đến tham quan, trải nghiệm, đạt 106.5% kế hoạch tỉnh giao, tăng 24.192 lượt khách so với năm 2018. Trong đó, khách quốc tế 4.506 lượt; khách nội địa 125.652 lượt.  Tổng thu nhập từ du lịch đạt 45.025 triệu đồng, đạt 100,6% kế hoạch tỉnh giao. Điều quan trọng nhất là huyện đã tạo được những điểm nhấn sắc nét trên bản đồ du lịch của tỉnh.