(HBĐT) - Hòa Bình là tỉnh có nền "Văn hóa Hòa Bình” nổi tiếng, là vùng đất sử thi huyền thoại "Đẻ đất, đẻ nước”, những lễ hội giàu bản sắc văn hóa của các dân tộc Mường, Thái, Tày, Mông, Dao… Trên địa bàn tỉnh hiện có 63 lễ hội được tổ chức vào dịp đầu xuân, trong đó có 6 lễ hội cấp huyện, 35 lễ hội cấp xã và 22 lễ hội thôn, xóm.



Đoàn rước kiệu Thánh từ đền ra bãi hội tại Lễ hội Khai hạ Mường Bi (Tân Lạc) năm 2019.

Mỗi lễ hội có nét đẹp bản sắc, tín ngưỡng, truyền thống riêng mang dấu ấn của từng dân dộc, từng vùng miền, tiêu biểu như lễ hội Khai hạ Mường Bi (Tân Lạc), lễ hội Mường Động (Kim Bôi), lễ hội Mường Thàng (Cao Phong), lễ hội Đu Vôi (Lạc Sơn), Tết cơm Đe Mường Rậm (Yên Thủy), lễ hội Xên bản - Xên Mường của người Thái (Mai Châu), lễ hội Gầu Tào của đồng bào Mông (Mai Châu), lễ hội cầu mùa của người Tày (Đà Bắc), Tết nhảy, lễ cấp sắc của đồng bào Dao… Bên cạnh đó, tại các đền, chùa cũng tổ chức các lễ hội truyền thống vào dịp đầu năm để người dân đến du xuân, vãn cảnh, chiêm bái như: lễ hội chùa Tiên (Lạc Thủy), lễ hội đền Bờ (Đà Bắc), lễ hội đình Ngòi (TP Hòa Bình), lễ hội đình làng Vôi (Lạc Thủy), lễ hội đình Cổi (Lạc Sơn)…

Nét đặc trưng ở các lễ hội dân gian thường thể hiện sự kết nối của cộng đồng, tinh thần đoàn kết, gắn bó của một bản, một vùng. Trong lễ hội thường được chia thành 2 phần là phần lễ và phần hội. Với phần lễ thường được tổ chức trang trọng, tôn nghiêm, mang màu sắc tín ngưỡng; phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, các trò chơi dân gian, ẩm thực… Tùy theo từng vùng, từng dân tộc, phần thực hiện nghi lễ có khác nhau, nhưng mọi hoạt động đều được tổ chức trang nghiêm, thành kính, bày tỏ lòng tưởng nhớ, kính trọng tới tổ tiên, thần linh, những người có công dựng bản, dựng Mường để tạ ơn và cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, một năm mới ấm no, hạnh phúc, bình yên.

Khi nhắc đến các lễ hội đặc sắc của tỉnh, không thể không nhắc đến lễ hội khai hạ hay còn gọi là lễ xuống đồng, lễ mở cửa rừng, là lễ hội dân gian gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước, mang nhiều dấu ấn của nền văn minh Việt cổ và hoạt động không thể thiếu của đồng bào Mường. Lễ hội Khai hạ khởi đầu cho một năm mới, vì sau nghi lễ này, người dân bắt tay vào làm công việc đồng áng hay vào rừng hái lượm, săn bắn… Trong đó, lễ hội Khai hạ Mường Bi được tổ chức vào ngày 7 - 8 tháng giêng hàng năm tại xã Phong Phú (Tân Lạc). Phần lễ được tổ chức trang nghiêm tại miếu thờ xóm Lũy Ải với nghi lễ cúng Thành Hoàng là Quốc mẫu Hoàng Bà và Tam vị Tản Viên Sơn Thánh. Sau khi thầy mo làm nghi lễ, đám rước kiệu gồm hơn 40 người, đi đầu là dàn cò ke, ống sáo, tiếp theo là đoàn chiêng, đoàn cờ, đoàn tế, các cụ cao niên và nhân dân rước Quốc mẫu Hoàng Bà ra sân vận động xã để vui hội. Tiếp theo đó, đoàn rước kiệu ra cánh đồng của xã thực hiện nghi thức xuống đồng đường cày đầu xuân với mong ước một năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, bản làng no ấm. Rời khỏi không gian trầm mặc nơi miếu thờ, đoàn người trẩy hội trở về sân vận động để xem trình tấu chiêng Mường, thi ném còn, bắn nỏ, đẩy gậy, kéo co, đánh mảng, đi cà kheo... Tiếng chiêng vang ngân trong không gian rộn ràng càng làm không khí ngày hội thêm tưng bừng, náo nhiệt. Bên cạnh các trò chơi dân gian truyền thống, trong lễ hội còn tổ chức thi ẩm thực, già trẻ, gái trai của đất Mường Bi cùng trổ tài thi thố làm cho ngày hội thêm phần hấp dẫn. Những nét đẹp văn hoá truyền thống trong lễ hội Khai hạ đã tạo nên giá trị văn hoá độc đáo, mang đậm bản sắc văn hoá Hoà Bình.

Các lễ hội thường gắn liền với những đặc điểm cụ thể về địa lý, tự nhiên và đời sống xã hội của các cộng đồng dân cư tồn tại ở đây từ lâu đời. Việc khôi phục, bảo tồn, phát huy các lễ hội truyền thống, nhất là vào dịp đầu xuân không chỉ tôn vinh, bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân mà còn góp phần quảng bá, giới thiệu về bản sắc văn hóa các dân tộc tỉnh Hòa Bình đến du khách trong nước và quốc tế.


Hồng Ngọc


Các tin khác


119 cán bộ, công chức, viên chức được bồi dưỡng tiếng dân tộc Mường

Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình vừa tổ chức bế giảng lớp bồi dưỡng và cấp chứng chỉ tiếng dân tộc Mường cho cán bộ, công chức, viên chức khóa I, II năm 2023.

Huyện Kim Bôi đẩy mạnh phong trào xây dựng đời sống văn hoá

Hưởng ứng phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, những năm qua, các cấp, các ngành, xã, thị trấn trên địa bàn huyện Kim Bôi đã cụ thể hóa bằng các hoạt động thiết thực, hiệu quả, góp phần xây dựng tinh thần đoàn kết, giúp nhau giảm nghèo bền vững, xây dựng nếp sống văn minh, môi trường văn hóa lành mạnh, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Tết Nhảy - nghi lễ truyền thống của người Dao

Đồng bào dân tộc Dao trong tỉnh gìn giữ được nhiều bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình, nhất là trong nghi lễ, tín ngưỡng. Trong đó, Tết Nhảy là nghi lễ quan trọng bậc nhất có từ lâu đời, phản ánh sinh động đời sống tín ngưỡng của người Dao.

Lưu giữ giá trị nền “Văn hóa Hòa Bình” nổi tiếng thế giới

Hoà Bình là vùng đất cổ, với các dải núi đá vôi chạy dọc theo hướng Đông Nam, song song với dải Trường Sơn ở phía Tây đã tạo ra nhiều bồn địa, thung lũng với hệ động, thực vật phong phú. Ngay từ thời tiền sử, con người đã sớm sinh tụ trên mảnh đất này, để lại một nền văn hóa nổi tiếng thế giới - "Văn hóa Hòa Bình" (VHHB).

Du Xuân trẩy hội Bồng Lai

Tọa lạc tại chân núi Đầu Rồng thuộc khu 3, thị trấn Cao Phong (Cao Phong), đền Bồng Lai (còn gọi là Đền Thượng Bồng Lai) nằm trong quần thể di tích quốc gia danh lam thắng cảnh hang động núi Đầu Rồng. Cùng với đền Đông Sơn nằm gần kề, ngôi đền đón người dân và du khách nô nức đến dâng hương, vãn cảnh dịp đầu năm.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục