Bà Đinh Thị Hảo, Giám đốc Công ty CP du lịch cộng đồng Đà Bắc (bên trái) hướng dẫn, hỗ trợ nông dân làm du lịch cộng đồng bản Sưng, xã Cao Sơn kỹ năng tiếp đón khách.

Bài 1 - "Cuộc cách mạng" thay đổi nhận thức và hành động

Với nông dân, sản xuất nông nghiệp đã gắn bó bao đời, còn DLCĐ là nghề mới mẻ. Chính bởi lẽ đó, việc tác động lên tư tưởng của họ nhằm đổi mới tư duy làm kinh tế nông nghiệp gắn với du lịch giúp gia tăng giá trị theo hướng bền vững cần phải có sự kiên trì từng bước.

Thoát khỏi "vỏ kén” của chính mình

Đến điểm DLCĐ bản Sưng, bản của đồng bào Dao Tiền xã Cao Sơn (Đà Bắc) hỏi thăm vợ chồng anh Đặng Văn Nhất, Triệu Thị Quý, người dân trong bản sẽ đưa khách đến tận nhà. Hai anh chị hiện là chủ homestay Nhất Quý - 1 trong 3 cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú cộng đồng đón khách ngủ, nghỉ. Kể về những ngày DLCĐ bắt đầu nhen nhóm ở bản, chị Triệu Thị Quý bộc bạch: Không riêng gì tôi mà hầu hết bà con người Dao Tiền trước đây đều lạ lẫm với cụm từ DLCĐ. Thời điểm năm 2017 - 2018, bản thân tôi rất e ngại khi tiếp xúc với bên ngoài, thậm chí mỗi lần có khách đến chơi nhà, tôi lại viện cớ lên nương, lúc thì trốn trong bếp.

Bà Đinh Thị Hảo, Giám đốc Công ty CP DLCĐ Đà Bắc chia sẻ: Cảm nhận những ngày đầu khi tôi đến đây, bà con đa phần nhút nhát, ít giao tiếp. Không riêng ở bản Dao mà những người dân vùng đồng bào Mường bản Đá Bia (nay là xóm Đức Phong), Mó Hém (nay là xóm Đoàn Kết) - xã Tiền Phong, xóm Ké - xã Hiền Lương cũng vậy, phải mất nhiều thời gian để gặp gỡ, tuyên truyền, vận động, bà con ở vùng hẻo lánh, xa xôi mới chịu mở lòng. Quá trình lên nương, ra ruộng, xuống bếp cùng bà con, tôi hỏi han, trò chuyện, dần dà tạo sự thân thiện, gần gũi và tương tác nhiều hơn. Câu chuyện mở đường cho DLCĐ từ đó thấm dần, nhận thức của bà con bắt đầu có biến chuyển…

Trong 7 - 8 năm gần đây, trên địa bàn huyện Đà Bắc có hàng chục nông dân "phá kén để bay lên”, mạnh dạn bắt tay xây dựng mô hình DLCĐ. Đó là các chị: Đinh Thị Yệu, Lò Thị Thuý, Bùi Thị Nhềm ở điểm DLCĐ Đá Bia, xã Tiền Phong; các anh: Đinh Bảo Chung, Đinh Văn Sánh ở xóm Ké, xã Hiền Lương; anh Lý Văn Thu, Đặng Văn Nhất ở bản Sưng, xã Cao Sơn… Huyện có 4 điểm đến DLCĐ tại vùng đồng bào dân tộc Dao, Mường, tập trung chủ yếu ven hồ Hoà Bình. Tất cả các hộ đang hoạt động loại hình DLCĐ đều xuất thân làm nghề nông.

Đổi mới tư duy phát triển kinh tế

Làm DLCĐ không có nghĩa là chuyển đổi ngành nghề mới mà dựa trên nền tảng nguồn tài nguyên phong phú, kết hợp giữa nông nghiệp và du lịch, tăng thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân. Mô hình DLCĐ bản Lác, xã Chiềng Châu (Mai Châu) được xây dựng và phát huy từ nhiều năm. Cho đến nay, bản vẫn là điểm đến DLCĐ hấp dẫn bậc nhất được nhiều khách trong nước, quốc tế lựa chọn, đặc biệt vào dịp cuối tuần, lễ, Tết. Bên cạnh dịch vụ đón tiếp khách ngủ, nghỉ, các hộ dân trong bản vẫn duy trì cấy lúa, trồng hoa màu, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, môi trường sinh thái… Đây chính là những yếu tố thu hút du khách đến thăm quan, trải nghiệm.

Nông dân trong tỉnh khi tham gia loại hình DLCĐ cũng bắt đầu tiếp cận, làm quen với tư duy phát triển kinh tế theo hướng lâu dài, bền vững. Những thay đổi dễ dàng nhận thấy về cách ứng xử khi khách đến thăm quan, trải nghiệm ở các bản làng DLCĐ là người dân giao tiếp cởi mở hơn, nông dân làm DLCĐ hay với vai trò hướng dẫn viên bản địa tự tin hơn rất nhiều. Anh Bùi Văn Hiện, hộ làm DLCĐ bản Ngòi, xã Suối Hoa (Tân Lạc) tâm sự: Nhờ làm du lịch mà tôi học được nhiều thứ, mạnh dạn lên, kỹ năng giao tiếp, phục vụ khách ngày càng tốt hơn, sản phẩm du lịch hoàn thiện hơn mỗi ngày.

Đồng chí Đặng Tuấn Hùng, Trưởng phòng Quản lý du lịch (Sở VH-TT&DL) cho biết: Thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tỉnh đã ban hành chương trình hành động, kế hoạch để chỉ đạo triển khai, thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ về phát triển du lịch. UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển DLCĐ gắn với xây dựng nông thôn mới tỉnh Hoà Bình đến năm 2030. Nhằm phát triển loại hình, khai thác tiềm năng thiên nhiên, bản sắc văn hoá tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn, tỉnh hỗ trợ quy hoạch, đầu tư hạ tầng tại các điểm đến, hỗ trợ xây dựng, phát triển sản phẩm, trang thiết bị, chú trọng công tác hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực. Từ năm 2018 đến nay, tỉnh đã mở nhiều lớp bồi dưỡng chuyên môn, đào tạo kiến thức, kỹ năng ngành nghề kinh doanh lưu trú tại nhà dân, nghiệp vụ thuyết minh viên du lịch theo tiêu chuẩn. Những nông dân làm DLCĐ nhờ đó từng bước nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.

(Còn nữa) 

Bùi Minh