Việc xem và đọc tin trên bảng tin đã trở thành món ăn tinh thần của cư dân xóm Vành
(HBĐT) - “Hai bảng tin như hai chiếc gương, ai đi qua cũng muốn ghé vào xem có thông tin gì không để thực hiện". Câu chuyện về những chiếc gương đã hấp dẫn chúng tôi về lại xóm Vành, xã Mông Hóa (Kỳ Sơn), nơi mà chỉ mới hơn 1 năm trước, việc tiếp cận những thông tin có ý nghĩa đối với đời sống sản xuất, sinh hoạt cộng đồng còn nhiều hạn chế.
Ngặt nghèo vì thiếu thông tin
“Chẳng nói đâu xa, bằng giờ này năm ngoái, gia đình nhà chị Thanh ở cuối xóm khốn đốn, xót xa vì mất con trâu béo. Sự thể là do không nắm được lịch tiêm phòng tụ huyết trùng cho trâu, bò nên vào mùa dịch, trâu nhà chị mắc bệnh chết, gây thiệt hại về kinh tế - ông Bùi Văn án, Trưởng xóm Vành mở đầu câu chuyện về chuỗi ngày mà cộng đồng xóm nghèo sống trong thiếu thông tin.
Với 63 hộ, 276 nhân khẩu, dân tộc Mường chiếm 98%, người dân xóm Vành xưa nay chủ yếu sống bằng làm nông nghiệp, thu nhập bình quân đầu người hiện mới đạt 7 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo còn xấp xỉ 10% (cao nhất xã). Địa hình xóm phân bố kéo dài, đường sá nhiều đoạn chưa được cứng hóa, hệ thống bảng tin, loa truyền thanh chưa được trang bị nên thông tin về hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội của xóm, các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến nhưng chưa kịp thời tới cộng đồng. Chính bởi thế mà đời sống KT-XH của người dân nơi đây ít nhiều bị ảnh hưởng.
Trăn trở trước tình trạng thiếu thông tin, cấp ủy, chính quyền xóm nghĩ đến giải pháp tình thế là viết thông tin vào các tờ giấy nhỏ, đem dán lên cột điện, gốc cây hoặc tường nhà các hộ xung quanh. Giải pháp này tuy phần nào giúp bà con trong xóm nắm bắt tin tức nhưng sự tồn tại của các nội dung thông tin không được lâu dài do điều kiện mưa, gió có khi vừa dán lên đã bị gió xé tung rồi bay mất. Cũng theo ông trưởng xóm, chỉ vì chưa có bảng tin nên mỗi khi triển khai các hoạt động tại địa bàn, công việc của trưởng xóm, các ban, ngành, đoàn thể bội phần vất vả. Nhiều khi phải lên đồi gõ kẻng báo tin mà tin báo vẫn chẳng thể đến được với tất thảy mọi người.
Hiệu ứng bảng tin cộng đồng
Vào 5 xã của huyện Kỳ Sơn từ tháng 4/2009, năm 2010, Dự án thúc đẩy mô hình quản lý cộng đồng dành ưu tiên hỗ trợ nâng cao năng lực và nhận thức của dân cư xóm Vành. 10 nhu cầu, trong đó có 3 nhu cầu xác định giải quyết trước mắt đã được bà con thảo luận, góp ý và đề xuất. Tiểu dự án Nâng cao hiệu quả tuyên truyền và phổ biến thông tin cho người dân qua xây dựng bảng tin đã nhanh chóng được Dự án thẩm định và phê duyệt. Nhân dân trong xóm đồng tình, phấn khởi góp thêm tiền, ngày công dựng bảng tin.
Chỉ trong 1 tuần lễ (từ ngày 3-10/1/2011), 2 bảng tin kiên cố đã hoàn thành, đặt tại địa điểm trung tâm ngã ba Cồ Cáp và ngã ba khu Nhà văn hóa xóm. Mỗi bảng tin có chiều dài 2,5 m, rộng 1,5 m, dày 0,4 m với tổng kinh phí gần 10 triệu đồng, trong đó, dự án hỗ trợ 60%, huy động cộng đồng đóng góp 40%. Kể từ đây, việc tiếp cận thông tin của người dân xóm Vành được thỏa mãn như ý nguyện. Tin liên tục, thường xuyên được cập nhật trên bảng từ lịch mùa vụ sản xuất đến lịch tiêm phòng cho gia súc, gia cầm, lịch phun thuốc phòng trừ dịch bệnh cho lúa, hoa màu; tình hình học tập của con em; thông báo, tin tức của các ban, ngành, đoàn thể; chế độ, chính sách cho hộ nghèo, hộ chính sách; tuyên truyền Pháp lệnh Dân số; chủ trương, chính sách mới Đặc biệt đã trực quan các nội dung pháp lệnh dân chủ để người dân hiểu rõ.
Tính đến nay, các bảng tin đã trực quan được hơn 60 thông tin, nội dung. Thuận lợi hơn cả là bảng tin lưu giữ được thông tin lâu dài, tin có tính lan truyền cao. Ban đầu có thể là một người quan tâm, sau đó là một nhóm người rồi cả xóm cùng nắm được. Bà Nguyễn Thị Nhiên - một cư dân xóm hoan hỉ: Từ khi có bảng tin, việc xem và đọc các thông tin trên bảng trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của bà con.
Trong khi hệ thống hàng trăm bảng tin trên địa bàn KDC trong tỉnh rơi vào tình trạng bị lãng quên thì các bảng tin ở xóm Vành đang từng ngày, từng giờ phát huy tác dụng đối với cuộc sống và sinh hoạt của cộng đồng, tính tích cực, chủ động tiếp cận, tìm hiểu thông tin của bà con tăng lên rõ rệt. Mọi người dân đều có ý thức trách nhiệm với công trình, tuân thủ quy chế sử dụng và góp phí duy tu, bảo dưỡng. Cũng từ mô hình bảng tin xóm Vành đã, đang lan tỏa ra cộng đồng các KDC khác ở xã Phúc Tiến, Dân Hạ, Dân Hòa, Mông Hóa và thị trấn Kỳ Sơn.
Bùi Minh
Ngày 19/4, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức giới thiệu hai cuốn sách "Ngàn năm văn hiến quốc gia Việt Nam” và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam”.