Lần đầu tiên, 10 bài quan họ cổ được ghi hình. Sau hai năm ròng rã, DVD Tôi là con giai sông Cầu... vừa được hai liền anh nông dân hoàn tất và chuẩn bị phát hành.
Ngõ nhỏ, sâu và luôn ướt át. Những bức tường nhà được xây đơn sơ bằng gạch chỉ mà không được trát vữa. Đến cổng vào nhà cũng nhỏ, đi xe máy phải lách thật khéo mới đưa xe vào được trong sân. Gian nhà nhỏ không có bàn mà chỉ có một chiếc phản được trải mành cọ, chủ nhà ăn mặc tươm tất ngồi giữa nhà hát những câu lề lối.
Đó là Nguyễn Phú Hiệp - thợ cắt tóc ở Thổ Hà (xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang). Gia đình anh làm nghề tráng bánh đa nem. Với vài chục giàn phơi bằng nứa, những ngày nắng ấm, trước khi ra ngoài chợ cắt tóc, anh giúp vợ tráng, phơi bánh. Những lúc vắng khách, thảnh thơi, anh lại vắt vẻo trên chiếc ghế gỗ mà ngâm nga vài câu quan họ.
Dành dụm từng đồng lẻ làm đĩa
Dự kiến DVD Tôi là con giai sông Cầu với các bài Giăng già, Trèo lên cây gạo chon von, Lênh đênh phận nổi duyên bèo, Tuấn Khanh, Đêm qua nhớ bạn... sẽ phát hành vào ngày 1-10.
“Tôi có mục đích rõ ràng là cần phải lưu lại những làn điệu quan họ mà mình đã học được. Trước đây, các cụ liền anh của Thổ Hà hay nhiều nghệ nhân hát quan họ trên khắp đất Kinh Bắc đều không có điều kiện lưu lại tiếng hát của mình. Người nào may mắn được các cụ chỉ dạy nhiều thì biết nhiều, chỉ dạy ít thì biết ít.
Khi các cụ mất đi, vốn quan họ cổ bởi vậy cũng mai một. Làm đĩa, ngoài mục đích “chơi quan họ”, tôi và Đăng Nam (một liền anh hát đôi với anh Phú Hiệp - PV) cũng muốn các nhà nghiên cứu có thêm tư liệu, những người học hát có thể tham khảo” - Phú Hiệp nói.
Người quan họ coi là chơi quan họ chứ không phải hát. Chơi thì thanh tao, khiêm nhường, hết lòng và đắm đuối lắm. Cũng từ sự hết lòng đó, những bằng khen, huy chương các cuộc thi, các kỳ hội diễn dân ca quan họ ghi tên Nguyễn Phú Hiệp treo kín cả một bức tường, chưa kể một túi nilông đựng hàng chục giấy chứng nhận giải nhất, giải A trong các kỳ thi quan họ của tỉnh từ năm 1995 đến nay.
Đam mê thế, giọng hát say đắm ngọt ngào là thế, nhưng để làm được một sản phẩm âm nhạc đưa đến quần chúng không phải là điều đơn giản. May mắn được một số anh em giúp đỡ nên gánh nặng tài chính cũng được san sẻ bớt.
“Với thu nhập 3 triệu đồng/ tháng dành cho cả gia đình thì số tiền đó cũng là quá lớn”, anh Hiệp trầm tư. Và để có được tiền thuê diễn viên, phục trang, họa sĩ, quay phim..., anh Hiệp phải dành dụm từng đồng tiền lẻ cắt tóc trong nhiều tháng, anh Nam phải tằn tiện chi tiêu trong rất nhiều ngày để quyết tâm thực hiện ước mơ.
Hai liền anh mất gần hai năm thu âm, hàng tháng ròng rã đi quay, vào phòng thu như những nghệ sĩ chuyên nghiệp. Xúng xính khăn đóng áo the, che ô giữ nắng, luyến láy câu hát trên đê hay trước đình làng để có những khuôn hình thật đẹp, gương mặt thật tươi cùng nụ cười thật duyên của người quan họ.
Thế nhưng sau mỗi cảnh quay, hai diễn viên chính lại chạy xe vội về với công việc của mình. “Anh Hiệp còn có nghề cắt tóc, còn tôi chỉ là nông dân chân lấm tay bùn. Không đam mê thì không thể theo quan họ được. Lần đầu tiên làm đĩa, khi quay cứ phải giấu khéo những ngón tay thô ráp để nó khỏi lọt vào ống kính”, anh nông dân Nguyễn Đăng Nam nói như vậy khi nhắc đến nghiệp quan họ 23 năm đeo đuổi của mình.
Vừa làm trò vừa làm thầy
Khắp vùng Kinh Bắc, bất kể nghe nơi nào có thầy hát hay, hai anh lại bảo nhau khăn gói đến học như từng đến học cụ Xoan, cụ Tà (Yên Phong), cụ Đức, cụ Xôi (Bắc Ninh)... Thầy giáo dạy cũng bởi yêu thích, học trò cũng bởi yêu thích, chẳng ai màng tới chuyện tiền nong. Hay những kỳ hội diễn, hội thi cũng thế, cứ có “lệnh” triệu tập là cả hai lại tất tả lên đường, bất kể ngày đêm mưa nắng.
Không chỉ học, giao lưu, hát và dạy hát quan họ ở các làng hay thỉnh giảng tại Trường Nghệ thuật Bắc Giang, anh Hiệp còn cùng anh Nam huy động mọi người học hát, rồi thành lập Câu lạc bộ quan họ Thổ Hà. Đến nay, câu lạc bộ đã có thâm niên hoạt động gần 20 năm với từng lớp trẻ đến rồi đi nhưng hai anh vẫn ở lại. Và dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, vẫn còn rất nhiều người yêu thích quan họ. Hiện 30 người nam phụ lão ấu của câu lạc bộ vẫn hoạt động thường xuyên vào thứ bảy hằng tuần tại trường tiểu học của thôn.
Các buổi sinh hoạt được thực hiện đều đặn để người đi trước hướng dẫn người đi sau từng cách luyến láy trong các làn điệu: lề lối, hừ la, la rằng, la bạn... Để những tiếng hát trong vắt bên dòng sông Cầu vẫn vang lên mê đắm và cũng để giữ gìn những gì được coi là tinh hoa nhất của xứ Kinh Bắc.
Theo Báo Tuoitre
Ngày 19/4, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức giới thiệu hai cuốn sách "Ngàn năm văn hiến quốc gia Việt Nam” và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam”.
Phát triển bởi ICT GROUP.
