Cánh đồng xóm Bợ, xã Yên Phú (Lạc Sơn) ở vụ chiêm xuân này "thẳng cánh cò bay", không còn hiện trạng manh mún, nhấp nhô bờ vùng, bờ thửa. Ông Quách Văn Tình, Trưởng xóm phấn khởi cho biết: Xóm mới triển khai từ năm 2019, trên diện tích 28/32 ha. Qua tuyên truyền, vận động, thuyết phục, công tác DĐ, ĐT được người dân đồng thuận thực hiện. Đặc biệt, sau 2 vụ sản xuất, bà con càng thấy rõ những lợi ích từ DĐ, ĐT mang lại. Trước đây, mỗi hộ có từ 5-7 mảnh ruộng manh mún, thậm chí tách rời nhau. Nay, vẫn với diện tích đó nhưng liền một thửa, thuận tiện cho tất cả các khâu, từ trồng cấy, chăm sóc, đến thu hoạch. Mỗi thửa ruộng của xứ đồng xóm Bợ hiện có diện tích đồng đều khoảng 1.000 -1.300 m2. Các ruộng triển khai cấy cùng một trà lúa, thậm chí trồng cùng một loại giống lúa, cùng một quy trình chăm sóc, công vận chuyển, chi phí sản xuất nhờ đó giảm đi nhiều.

Việc DĐ, ĐT không chỉ thực hiện ở những địa phương có địa hình đồng đất tương đối bằng phẳng, mà còn được vận dụng theo hình thức sáng tạo tại một số địa bàn không thuận lợi. Đơn cử tại huyện vùng cao Đà Bắc, trong năm 2019 đã áp dụng hình thức "đổi thửa nhưng không dồn điền". Theo đồng chí Bùi Khắc Vinh, Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện, với đặc thù điều kiện tự nhiên, nhiều ruộng bậc thang, cách thức này giúp không phải san ủi mặt bằng, giảm chi phí. Theo đó, đưa các thửa ruộng của cùng một hộ về cùng một khu, để thuận lợi hơn trong canh tác của mỗi gia đình, giúp hộ dân thuận lợi trong việc điều tiết nước, đưa giống, vật tư phân bón xuống ruộng. Qua vận dụng hình thức này, huyện Đà Bắc cũng đã giải quyết được thực tiễn DĐ, ĐT đối với những cánh đồng, bưa bãi có độ chênh lớn, khó có khả năng cải tạo mặt bằng. Diện tích ruộng đất "đổi thửa nhưng không dồn điền" đến nay đạt 30/50 ha theo kế hoạch tại các xã: Tú Lý, Tân Pheo, Đồng Chum, Mường Chiềng.

Đồng chí Nguyễn Hồng Yến, Chi cục trưởng Chi cục TT&BVTV tỉnh ghi nhận: Các địa phương trong tỉnh đã thực hiện cách làm sáng tạo trong thực hiện DĐ, ĐT. Một là "đổi thửa nhưng không dồn điền" áp dụng đối với những thửa có độ cao chênh lệch, việc san ủi không khả thi, chi phí tốn kém. Hai là "dồn điền nhưng không đổi thửa" đối với những cánh đồng bằng phẳng, khá đồng đều về diện tích. Các hộ chỉ cần phá bỏ các bờ mương, bờ bai, để tạo thành thửa ruộng lớn, ruộng của hộ nào vẫn của nhà đấy, cùng gieo chung một trà giống, một quy trình sản xuất, dùng cọc tiêu đóng dấu, phân định ruộng của từng hộ. Tuy nhiên, hình thức tốt nhất vẫn là DĐ, ĐT, để đảm bảo diện tích đủ lớn, đáp ứng điều kiện đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng.

Để có được cánh đồng bằng phẳng có diện tích 7-8 ha, các hộ dân tổ 9, phường Kỳ Sơn (TP Hòa Bình) đã đồng thuận lựa chọn hình thức "dồn điền nhưng không đổi thửa", tự giác phá bỏ các bờ thửa, chỉ để lại 2 bờ chính, cắm cọc định vị. Trên cùng một xứ đồng, cùng đặc điểm đất đai, các hộ thuận lợi trong việc tổ chức sản xuất, cấy cùng giống lúa, cùng ngày, cùng chế độ nước, dinh dưỡng, đưa máy cấy, máy gặt lúa vào đồng ruộng. Cũng theo cách thức trên, các hộ dân xóm Đồng Lau, xã Cao Sơn (Lương Sơn) tiến hành kè bờ, triển khai công cuộc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, sau vụ lạc chuyển tiếp sang trồng ngô, làm tăng giá trị thu nhập trên 1 ha canh tác. Cùng giống, cùng áp dụng quy trình sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, thành quả mà các hộ chung một cánh đồng có được đồng đều, giá trị sản phẩm cũng được nâng lên, đồng thời, tạo vùng sản xuất quy mô lớn, thực hiện theo hợp đồng liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. 

Gần đây nhất, tại cánh đồng Bất, thôn Trạo, xã Hợp Tiến (Kim Bôi), với diện tích đã dồn, đổi quy mô 40 ha. Bà con nông dân chủ yếu trồng lúa tập trung, một phần diện tích thâm canh rau, màu. Trên cơ sở đồng ruộng đã DĐ, ĐT, mô hình máy bay phun thuốc không người lái công nghệ 4.0 (UAV) đã được trình diễn tại cánh đồng. Việc phun thuốc đồng đều, điều khiển tự động, bảo vệ sức khỏe nông dân, rút ngắn thời gian phun thuốc chỉ mất khoảng 10 phút/ha, tương đương với công sức của 28 - 30 người. Điều này lần nữa minh chứng DĐ, ĐT là "chìa khóa" mở lối cho công nghệ tiến vào.

Đồng chí Vương Đắc Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT đánh giá: DĐ, ĐT đã và đang tạo điều kiện xây dựng các vùng sản xuất nông sản hàng hóa quy mô lớn, tạo ra vùng sản xuất sản phẩm lợi thế, tập trung, trọng điểm, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ 4.0. Mặt khác, việc cải tạo vườn tạp được thực hiện theo hướng vườn chuyên canh trong vùng chuyên canh. Chuyển đổi mạnh mẽ diện tích đất trồng lúa, trồng màu kém hiệu quả, sang sản xuất nông sản hàng hóa có giá trị cao như ngô sinh khối phục vụ chăn nuôi, dược liệu phục vụ chế biến.     

 (Còn nữa)