Vào tháng 6/2007, đoàn công tác Báo Hoà Bình có chuyến thăm TP Quảng Châu - thủ phủ tỉnh Quảng Đông vùng phía nam Trung Quốc. Đây là thành phố có bề dày lịch sử, văn hoá với nhiều điểm du lịch nổi tiếng. Đoàn có các anh Hoàng Thư (nay là Bí thư Huyện uỷ Kim Bôi), Văn Tưởng, Ngọc Vinh (hiện là Phó Tổng Biên tập Báo Hòa Bình), anh Minh Tuấn, chị Minh Thu, chị Bích Di (đã nghỉ hưu), chị Ngọc Lý (hiện công tác tại Báo HàNộiMới) và anh Duy Uỷ (đã mất).

Trong chuyến đi đó, chúng tôi được đến thăm Nhà tưởng niệm Bác Hồ, nơi chính là trường đào tạo cán bộ đầu tiên của cách mạng Việt Nam, tọa lạc tại ngôi nhà số 13 (nay là số 248 - 250) phố Văn Minh, quận Đông Sơn, TP Quảng Châu, nằm trong một khu phố lớn và yên tĩnh đối diện với Trường đại học Trung Sơn (nay là Bảo tàng Cách mạng Quảng Châu). Đây là địa danh gắn liền với sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch  Hồ Chí Minh ở Quảng Châu từ năm 1924 - 1927. Thật ngạc nhiên là hơn 99 năm trôi qua, khu phố này đã xảy ra nhiều biến cố, nhiều ngôi nhà cổ xưa đã bị phá đi, thay vào đó là những cao ốc, nhưng riêng căn nhà số 250 phố Văn Minh, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và xuất bản tờ Báo Thanh niên - Cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên vào ngày 21/6/1925 còn nguyên kiến trúc thời ấy, vẫn trường tồn theo năm tháng và được chính quyền, nhân dân Quảng Châu gìn giữ chu đáo, cẩn thận.

Ngôi nhà có 3 tầng, "tầng thượng” không có mái che, dùng làm bếp để nấu ăn cho các học viên. Căn phòng nghỉ và làm việc của Bác không lớn, chỉ vừa vặn kê đủ một chiếc giường cá nhân và lối đi vào, vali phải để dưới gầm giường. Tầng giữa có nhiều phòng, Bác chọn phòng rộng nhất làm lớp học, kê bốn hàng bàn nhỏ liền ghế và có miếng gỗ nhỏ để sách, vở, bút.

Theo lời kể của chị hướng dẫn viên người Trung Quốc: Tháng 12/1924, từ Moskva (Liên Xô), đồng chí Nguyễn Ái Quốc trở về đến Quảng Châu. Hàng ngày, Bác Hồ làm việc tại Trụ sở Quốc tế cộng sản đặt tại TP Quảng Châu. Năm 1925, Bác Hồ cải tổ tổ chức "Tâm Tâm Xã” là tổ chức tiền thân của Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội, nhằm tập hợp các thanh niên người Việt Nam yêu nước để giáo dục và truyền bá cách mạng cho họ. Bác là người phụ trách lớp và trực tiếp truyền đạt, giảng bài về đạo đức cách mạng cho các học viên. Chính những bài giảng của Bác được tập hợp lại và xuất bản thành cuốn "Đường Kách mệnh”- một trong những văn kiện lý luận đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam. 

Trải qua 100 năm, kể từ khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sống và hoạt động tại Quảng Châu, căn nhà số 13 này vẫn giữ nguyên những kỷ vật thiêng liêng, trong đó có nhiều chiếc ghế đã phai màu, cũ kỹ, nhưng vẫn còn mang hơi ấm của Bác và những chiến sĩ đầu tiên của cách mạng Việt Nam khi ngồi học ở đây… Ngôi nhà có 3 tầng. Từ tầng 1 lên tầng trên của căn nhà phải đi qua phòng in Báo Thanh niên. Dừng chân tại đây, chúng tôi được tận mắt nhìn thấy những hiện vật quý như chiếc ghế mây, máy chữ, máy in Roneo, các bản thảo viết tay vẫn còn nét bút sửa, biên tập, giá sách bằng tre đựng các ấn phẩm của Báo Thanh niên, bộ bàn ghế làm việc của Bác và các đồng chí trực tiếp tham gia viết bài, biên tập, xuất bản báo.

Thời kỳ đầu, Báo Thanh niên xuất bản 1 kỳ/tuần, in trên 100 bản. Sau này, do gặp nhiều khó khăn, nên số sau cách số trước từ 3 đến 5 tuần, măng séc của báo viết bằng hai chữ tiếng Việt và tiếng Hán. Số của mỗi tờ báo được viết trong ngôi sao 5 cánh, phần lớn mỗi số báo có hai trang cỡ trung bình 13x19cm, một số ít ra 4 trang. Báo có các mục: Xã luận, bình luận, diễn đàn phụ nữ, phê bình, tin tức, thơ ca, vấn đáp,  trả lời bạn đọc, việc làm. Một số báo đầu có bài được viết bằng chữ Hán, như ''Phụ nữ thời đàm'', ''Tân Văn''... Các bài viết dùng từ An Nam (chưa dùng từ Việt Nam). Những chữ d, c, ph, ngh... được thay bằng z, k, f, ng... Cách rút gọn chữ này ngoài việc tiết kiệm được giấy còn tạo cho người đọc một ấn tượng đổi mới, độc đáo chỉ riêng tờ Thanh niên bấy giờ mới có. Ở trang đầu mỗi số có đóng dấu đỏ ''Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên'', và một dấu mực xanh: Báo không phải để bán. Báo in xong được chuyển đến Hồng Kông rồi gửi về trong nước theo đường dây bí mật qua hệ thống giao thông liên lạc trên các tàu thủy. Một số được gửi đến các tổ chức của Hội ở Thái Lan, Trung Quốc, người Việt yêu nước ở Pháp và đến Quốc tế Cộng sản.

Chánh mật thám Đông Dương L.Marty - người đã theo dõi sự xuất hiện của Nguyễn Ái Quốc ở Quảng Châu từ cuối năm 1924 đã nhận xét: Người chủ tờ báo này tỏ ra hết sức khôn ngoan, suốt 60 số đầu, không hề để lộ tính cách Mácxít của tờ báo mình, chỉ nói chuyện yêu nước, dân tộc và lòng căm thù chế độ thuộc địa của chúng ta, để rồi từ số 61 (ngày 18/12/1926), ông ta dẫn bạn đọc đến kết luận: muốn giành được độc lập, không có con đường nào khác là theo Lênin và Quốc tế III, lập Đảng Cộng sản…

Với khoảng 200 số, Báo Thanh niên đóng vai trò lịch sử hết sức quan trọng trong việc tuyên truyền, chuẩn bị về tư tưởng, lý luận và tổ chức cho việc ra đời các nhóm cộng sản vào cuối năm 1929 và thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đầu năm 1930. 

Nhà lưu niệm về quãng thời gian hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại mảnh đất này được giữ gìn một cách trân trọng mới biết uy tín, tài năng, đức độ của Bác được người dân Trung Quốc yêu kính, trân trọng như thế nào, bất chấp thời gian và dòng đời thay đổi.

Từ sau chuyến công tác đáng nhớ ấy, nhận thức, lòng tự hào vì được làm nghề báo trong tôi và các đồng nghiệp như được nhân lên gấp bội. Cảm nhận cũng sâu sắc hơn công lao to lớn của Bác Hồ và các nhà báo cách mạng tiền bối đối với đất nước cũng như nền Báo chí Cách mạng Việt Nam ngày nay.