Nhà bia ghi tên liệt sĩ trong khuôn viên Tượng đài Tây Tiến ở xóm Trang, xã Thượng Cốc (Lạc Sơn) là nơi sinh hoạt truyền thống cách mạng, yêu nước của thầy và trò trường tiểu học Thượng Cốc. Ảnh: H.D

Nhà bia ghi tên liệt sĩ trong khuôn viên Tượng đài Tây Tiến ở xóm Trang, xã Thượng Cốc (Lạc Sơn) là nơi sinh hoạt truyền thống cách mạng, yêu nước của thầy và trò trường tiểu học Thượng Cốc. Ảnh: H.D

(HBĐT) - Trong số cựu binh và thân nhân người lính Tây Tiến có mặt tại buổi lễ tri ân những người lính Tây Tiến được tổ chức tại Bảo tàng tỉnh, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện thú vị với vợ chồng giáo sư, tiến sĩ, nhà giáo nhân dân Nguyễn Văn Nguyên - Nguyễn Thị Minh Việt - thân nhân liệt sĩ Nguyễn Như Trang. Họ là những con người đã và đang đi tiếp con đường hậu Tây Tiến một cách đầy xúc động, hết sức có ý nghĩa.

 

Mối tình thầy - trò của thân nhân Tây Tiến  

Giáo sư, bác sĩ Nguyễn Văn Nguyên, Phó Giám đốc Học Viện quân y 103 nay đã nghỉ hưu gắn bó trọn vẹn cuộc đời của mình trong binh nghiệp. Năm 1965, khi ông tốt nghiệp đại học y Hà Nội và ở lại trường làm giảng viên cũng là lúc cô sinh viên trẻ Nguyễn Thị Minh Việt - em gái liệt sĩ Nguyễn Như Trang nhập trường. Năm 1972, bác Minh Việt ra trường về làm giảng viên trường trung cấp quân y I tại Sơn Tây và sau đó chuyển về Bệnh viện Y học dân tộc quân đội với cấp hàm trung tá - bác sĩ say mê với công việc. Quen biết nhau từ năm 1965 song đến 10 năm sau, họ mới chính thức kết hôn.

 

Vào những năm 90, khi hai con còn nhỏ nhưng vợ chồng bác sĩ Nguyên- Việt đều cùng nhiệt thành tham gia hoạt động tại các tuyến đường Tây Tiến xưa. Năm 1991, bác Nguyễn Văn Nguyên tham gia nghiên cứu ảnh hưởng của thuốc trừ sâu đối với sức khỏe công nhân trồng chè Nông trường Cửu Long (Lương Sơn).

 

Sau đó, cùng vợ là bác sĩ- trung tá Nguyễn Thị Minh Việt và các chuyên gia là giáo sư, tiến sỹ Lê Thế Trung, giáo sư, tiến sỹ Lê Hồng Lâm cùng tham gia dự án Wishh thuộc trường đại học Illinois Hoa Kỳ tài trợ về sản phẩm chiết xuất protein từ đậu tương nhằm nâng cao dinh dưỡng bữa ăn trưa học đường cho học sinh miền núi. Năm 2004- 2005, nhờ thành công của dự án đó mà 2.000 học sinh của 6 trường tiểu học thị xã Hòa Bình được hưởng các suất ăn trưa trọn 1 năm học có thêm protein.

 

Có mặt trong ngày trưng bày, triển lãm Trung đoàn 52 Tây Tiến tại Bảo tàng tỉnh, vợ chồng em gái liệt sĩ Nguyễn Như Trang rất vui và xúc động. Tiếp bước anh mình trên cung đường Tây Tiến, bằng chuyên môn, nghiệp vụ, họ đã đóng góp một phần công sức nhỏ bé mà mang ý nghĩa lớn lao cho người dân nơi đây. ở trong họ còn là niềm tự hào, sự xúc động khi được nghe vang giai điệu của nhạc phẩm Trấn Biên Cương.

 

Hiện đã nghỉ hưu nhưng bác sĩ Nguyễn Văn Nguyên cùng vợ mình là trung tá - bác sĩ Nguyễn Thị Minh Việt vẫn tiếp tục hăng hái tham gia các hoạt động liên lạc cùng những CCB Tây Tiến. Họ làm công việc đó không chỉ vì tình cảm riêng của một thân nhân liệt sĩ mà hơn như thế là trách nhiệm, nghĩa vụ của thế hệ đi sau với cha anh đã hy sinh cho độc lập, tự do của ngày hôm nay.

 

Tình cảm thầy, trò ban đầu đã nảy nở và kết thành tình yêu nam nữ, tình đồng nghiệp, vợ chồng mặn nồng, chung thủy. Nói về chuyện riêng của mình, trong ánh mắt của hai con người tóc đã có sợi bạc lấp lánh niềm hạnh phúc giản dị, đẹp đẽ.

 

Ký ức đẹp đẽ về anh trai - người lính Tây Tiến quả cảm

 

Liệt sĩ Nguyễn Như Trang (anh trai trung tá bác sĩ Nguyễn Thị Minh Việt) sinh ra và lớn lên trong một gia đình trí thức có tới 11 người con. Thời niên thiếu, Nguyễn Như Trang theo học tại một trường tư thục ở Thăng Long (Hà Nội) và là một học sinh xuất sắc. Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường phổ thông, Nguyễn Như Trang đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc - nghệ thuật được thừa hưởng từ bố là thầy giáo Nguyễn Như Hoàn - người đã từng đoạt giải nhất thơ ngụ ngôn của hội khai trí Tiến Đức.

 

Những năm cả nước sục sôi trong phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp, như bao thanh niên, trí thức yêu nước khác, cậu thanh niên trẻ Nguyễn Như Trang gia nhập bộ đội cứu quốc. Trẻ tuổi, gan dạ, thông minh, mưu trí, Nguyễn Như Trang được cấp trên tín nhiệm đề bạt làm đại đội trưởng của Tiểu đoàn 212 thuộc Trung đoàn Thủ đô. Ngay trong thời gian này, người chiến sĩ trẻ vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng ngay trên chiến trường không kém phần cam go tại Hà Nội khi đó.

 

Cho tới đầu năm 1947, người chiến sĩ trẻ Nguyễn Như Trang bất chấp mọi khó khăn, gian khổ, gia nhập đoàn binh Tây Tiến, hướng về chiến trường chiến đấu, bảo vệ biên cương Tổ quốc miền Tây bắc.

 

Bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ và quyết tâm của mình cũng như quyết tâm của đồng đội, người chiến sĩ đã chắp bút, viết thành tác phẩm “Vượt biên thùy”. Tác phẩm được chọn đăng trong cuốn “Đường đi miền Tây” và báo Vệ quốc quân năm 1949. Đó là suy nghĩ của tuổi trẻ thời đại anh hùng trước sự tác động lớn lao của cách mạng Tháng Tám. Câu chuyện của lớp lớp người lính trở về từ biên thùy xa xôi mà anh đã gặp gỡ, chia sẻ dã dược trải lòng trên trang giấy. Tác phẩm của anh như một chứng nhân sống động về cách cảm, cách nghĩ của tuổi trẻ Việt Nam anh dũng, kiên cường trong chiến đấu và hào hoa, lãng mạn, đầy xúc cảm trong đời sống tinh thần.

 

Trải qua những trận chiến đấu cam go, ác liệt, người chiến sĩ Nguyễn Như Trang bị thương nặng và được điều trị tại trạm Quân y viện Châu Trang (Lạc Sơn). Tại đây, anh tận mắt chứng kiến sự ra đi của 200 đồng đội. Tiếng  cồng tiễn đưa người lính trở về với đất mẹ đã đi vào nhạc phẩm của anh và làm lay động trái tim người nghe.

 

Không như hai nhạc phẩm trước đó là “Tiếng cồng quân y” và “Hành khúc miền Tây” ngay khi ra đời đã được phổ biến và trở thành ca khúc được chiến sĩ Tây Tiến hát vang trong chiến trường, trên đường hành quân. Trấn biên cương lại có chặng đường đến với chúng ta muộn hơn, ngay trong thời bình. Đây là tác phẩm đỉnh cao cũng đồng thời là tác phẩm cuối cùng trước khi người chiến sĩ - nghệ sĩ trở về với đất mẹ. Sau năm 1947, khi sáng tác nhạc phẩm nói trên, giữa năm 1948, người chiến sĩ Nguyễn Như Trang được điều động sang công tác văn hóa - văn nghệ quân đội. Lúc này, Nguyễn Như Trang đang bị thương, anh có tiêu chuẩn được ở lại tuyến sau điều trị. Nhưng như quyết tâm thư đã viết cùng anh em, đồng đội nơi chiến trường, anh đã không ở tuyến sau trị thương, an dưỡng mà xin được trở về đơn vị chiến đấu. Không lâu sau đó, tại địa điểm làng Mu (nay là xã Tự Do, huyện Lạc Sơn), anh và đồng đội đã chiến đấu kiên cường và hy sinh khi rơi vào trận phục kích của địch. Người lính Tây Tiến Nguyễn Như Trang đã hy sinh anh dũng khi chưa đầy 21 tuổi.

 

Mỗi khi gia đình xum họp, quây quần là bố anh - thầy giáo Nguyễn Như Hoàn lại cầm cây đàn di vật mà anh để lại đánh vang nhạc phẩm này. Những lúc như thế, cả nhà đều lặng đi vì xúc động.

 

Sau những phút giây xúc động, những người em của liệt sĩ Nguyễn Như Trang nhận thấy đây là một nhạc phẩm hay, không chỉ mang tính một di vật lịch sử mà còn là một đại diện tiêu biểu nhất của các thế hệ thanh niên đã, đang hăng hái nhập ngũ lên đường làm tròn trách nhiệm gìn giữ bình yên nơi biên cương Tổ quốc.

 

Vậy là sau hơn 50 năm ra đời, năm 2.000, nhạc phẩm đã được những người em trong gia đình gửi tới cố nghệ sĩ nhân dân Lê Dung, nghệ sĩ nhân dân Quang Thọ thể hiện thành công và in thành đĩa CD. Tháng 2/2012, tại lễ kỷ niệm 65 năm ngày thành lập Trung đoàn 52 Tây Tiến, tác phẩm “Trấn biên cương” đã đến dược với đông đảo người nghe do dàn hợp xướng trường Cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật Tây Bắc  biểu diễn dưới sự chỉ huy của nhạc sĩ Văn Hạnh.

 

Lúc này, những người em của liệt sĩ Nguyễn Như Trang - với tư cách của những công dân yêu nước đã quyết định gửi tặng  nhạc phẩm “Trấn biên Cương” cho Bộ Tư lệnh bộ đội biên phòng. Mong ước của cả gia đình đã được người em rể là giáo sư, tiến sỹ, bác sĩ Nguyễn Văn Nguyên, nguyên Phó Giám đốc Học Viện quân y 103 và em ruột là Nguyễn Như Bích, nguyên Phó Chánh án TAND tối cao thực hiện. Họ đã thay mặt gia đình, gửi tặng bản nhạc tới tay Bộ Tư lệnh bộ đội biên phòng. Món quà vô giá này đã được thiếu tướng Vũ Hiệp Bình, Phó Chính ủy BĐBP tiếp nhận. Như vậy, với tư cách những người em, vợ chồng đại tá - bác sĩ Việt - Nguyên đã làm tròn chữ lễ với người anh của mình. Với tư cách thế hệ đi sau, họ đã không sống phụ công cha anh đi trước đã sống, chiến đấu và hy sinh anh dũng.   

 

                                                 

                                       Truyện ký của Nguyễn Hồng Nhung

                                   (Số 1, ngõ 116, An Dương Vương - TPHB)

 

Các tin khác


119 cán bộ, công chức, viên chức được bồi dưỡng tiếng dân tộc Mường

Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình vừa tổ chức bế giảng lớp bồi dưỡng và cấp chứng chỉ tiếng dân tộc Mường cho cán bộ, công chức, viên chức khóa I, II năm 2023.

Huyện Kim Bôi đẩy mạnh phong trào xây dựng đời sống văn hoá

Hưởng ứng phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, những năm qua, các cấp, các ngành, xã, thị trấn trên địa bàn huyện Kim Bôi đã cụ thể hóa bằng các hoạt động thiết thực, hiệu quả, góp phần xây dựng tinh thần đoàn kết, giúp nhau giảm nghèo bền vững, xây dựng nếp sống văn minh, môi trường văn hóa lành mạnh, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Tết Nhảy - nghi lễ truyền thống của người Dao

Đồng bào dân tộc Dao trong tỉnh gìn giữ được nhiều bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình, nhất là trong nghi lễ, tín ngưỡng. Trong đó, Tết Nhảy là nghi lễ quan trọng bậc nhất có từ lâu đời, phản ánh sinh động đời sống tín ngưỡng của người Dao.

Lưu giữ giá trị nền “Văn hóa Hòa Bình” nổi tiếng thế giới

Hoà Bình là vùng đất cổ, với các dải núi đá vôi chạy dọc theo hướng Đông Nam, song song với dải Trường Sơn ở phía Tây đã tạo ra nhiều bồn địa, thung lũng với hệ động, thực vật phong phú. Ngay từ thời tiền sử, con người đã sớm sinh tụ trên mảnh đất này, để lại một nền văn hóa nổi tiếng thế giới - "Văn hóa Hòa Bình" (VHHB).

Du Xuân trẩy hội Bồng Lai

Tọa lạc tại chân núi Đầu Rồng thuộc khu 3, thị trấn Cao Phong (Cao Phong), đền Bồng Lai (còn gọi là Đền Thượng Bồng Lai) nằm trong quần thể di tích quốc gia danh lam thắng cảnh hang động núi Đầu Rồng. Cùng với đền Đông Sơn nằm gần kề, ngôi đền đón người dân và du khách nô nức đến dâng hương, vãn cảnh dịp đầu năm.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục