Đền nằm bên bờ phải sông Đà, tọa lạc trên ngọn núi Đầu Rồng - một dải núi đất nhô ra phía sông, tạo không gian vô cùng thoáng mát. Đền được xây dựng khá khang trang với 3 gian, kiến trúc mặt hình chữ đinh, mái đền lợp tôn, thiết kế theo kiểu vòm cuốn. Từ sân đền, hướng tầm mắt ra xa là những dãy núi xanh mờ ảo, ẩn hiện trong làn sương sớm, những đảo nhỏ lô nhô giữa sóng nước sông Đà.

Một góc đền Chúa hang Miếng (xã Quang Minh, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La).

ông Quách Công Toàn, chủ nhang đền Chúa hang Miếng cho biết: "Đền Chúa hang Miếng và đền Chúa Thác Bờ (Hòa Bình) có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, cùng thờ liệt nữ anh hùng dân tộc Mường Đinh Thị Vân.” Tương truyền rằng, vào cuối mùa xuân năm 1431, sau khi dẹp xong giặc Đèo Cát Hãn (ở Lai Châu), Lê Lợi cùng đoàn xuôi thuyền dọc sông Đà để trở về kinh đô Đông Kinh nhưng khi đến khúc sông ở hang Miếng thì gặp mưa to, gió lớn, nước lũ dâng cao không thể đi tiếp. Nhà vua bèn cho quân sĩ nghỉ lại đây, chờ nước rút. Nhưng mỗi ngày trời mưa một to, nước chảy cuồn cuộn, quân lương cạn kiệt. Biết vua và quân sĩ gặp nạn, bà Đinh Thị Vân đã vận động nhân dân trong vùng quyên góp lương thực cùng mọi người dũng cảm chèo thuyền vượt thác, ghềnh đem lương thảo tiếp tế. Sau nhiều chuyến vận chuyển thành công, đến chuyến cuối, giông bão nổi ầm ầm, thuyền của bà chở đầy lương thực chòng chành rồi bị đắm ở khúc sông thuộc địa phận Hang Miếng. Thi thể của bà trôi dạt vào vùng Thác Bờ. Để tỏ lòng tôn kính và tưởng nhớ công lao của bà, cuối năm 1431, nhân dân trong vùng đã lập đền thờ bà ở hang Miếng, dân gian gọi là đền Chúa hang Miếng với mong muốn được che chở, phù hộ cho những chuyến xuôi ngược sông Đà. Đền được coi là một nhánh của đền Chúa Thác Bờ.

Những năm đầu của thế kỷ XX, thực dân Pháp cho xây dựng và mở rộng lại đền. Tuy nhiên, sau khi Thủy điện Hòa Bình hoàn thành thì hang Miếng và ngôi đền cũ đều bị ngập. Để đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng của nhân dân, ngôi đền được chuyển lên mỏm đồi cao về phía tây, cách đền cũ 150 m. ông Quách Công Toàn nhớ lại: "Năm 1993, tôi được UBND xã Quang Minh cho phép quản lý, trùng tu, tôn tạo ngôi đền. Giai đoạn đầu rất khó khăn, đường đi lại chỉ là lối mòn, không có đường ô tô, không điện, không nước. Khi đó, đền chỉ là túp lều tranh nhỏ. Để xây đền, tôi đã bán cả trâu, bò - tài sản lớn nhất của gia đình và đi quyên góp khắp nơi. Được anh em, bạn bè và du khách thập phương giúp đỡ, đặc biệt được ông Quách Công Nhật - chủ nhang đền Chúa Thác Bờ động viên về vật chất và tinh thần, tôi đã trùng tu, sửa sang ngôi đền như hiện nay.”

Cùng với đền Chúa Thác Bờ, đền Chúa hang Miếng là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng khu vực Hồ Hòa Bình. Tới đây, du khách không chỉ được trẩy hội, cầu may, được tìm hiểu thêm về những lễ thức của đồng bào Mường mà còn được tìm đến vẻ đẹp non nước hữu tình, giúp tĩnh tâm, thư thái. Nhiều du khách thập phương vẫn truyền nhau: Đến đền Chúa hang Miếng, những nguyện ước cầu bình an, cầu tài, cầu lộc, cầu tự đều rất linh ứng. Có lẽ cũng vì thế mà hiện nay, nhiều người dân trong và ngoài tỉnh đi thưởng ngoạn sông Đà nhất định phải tìm đến nơi đây.

Hải Yến