Thiếu nữ Mường Bi chuẩn bị trang phục trước ngày hội.
(HBĐT) - Tết năm nay là cái Tết đặc biệt của Phước - cô gái trẻ người dân tộc Mường đang hồi hộp chuẩn bị cho ngày lễ vu quy. Trong hành trang về nhà chồng của Phước, quý giá nhất là bộ trang phục truyền thống được bà và mẹ tận tâm sắm sửa cho đứa con, đứa cháu ngoan hiền. Lời cầu chúc tốt lành ẩn trong mỗi chi tiết của bộ trang phục khiến Phước càng ngắm càng cảm thấy rưng rưng hạnh phúc.
Bộ trang phục truyền thống của Phước, xã Phú Lương (Lạc Sơn) được bà và mẹ sắm cho đầy đủ, gồm khăn chít đầu, áo pắn mặc ngoài, yếm, váy, bộ tênh, bộ sà tích bằng bạc và đặc biệt là chiếc kiềng bạc gia truyền được bà ngoại trao cho cháu gái yêu để cầu may, cầu phúc. Phước sẽ mặc nó trong ngày trọng đại nhất của cuộc đời mình.
Là con gái chính gốc Mường Vang, Phước luôn được các mế (bà), các mảng (mẹ) truyền dạy những đức công, dung, ngôn, hạnh cần có của người phụ nữ Mường bản địa. Đi học xa nhà từ khi lên cấp hai nhưng em biết nói tiếng Mường chuẩn giọng mà không hề lơ lớ biến âm. Chuyện khâu vá, đan len, dệt sợi tuy không thật khéo nhưng em đều biết làm. Cả những câu hát thường rang, bọ mẹng em cũng thuộc và không ít lần tự hào hát cho các bạn nghe. Trong tâm hồn Phước, bản sắc dân tộc giống như một điểm tựa bình yên để cô gái trẻ người Mường thêm vững bước trên con đường đời còn rất dài phía trước.
Phước rưng rưng hạnh phúc khi ngắm bộ trang phục sẽ mặc trong ngày vu quy. Em tâm sự: “Tuy mộc mạc và giá trị vật chất không lớn nhưng đây là tư trang quý nhất để em mang về nhà chồng. Nó khẳng định em là người con gái biết trân trọng bản sắc dân tộc mình, điều này đồng nghĩa với việc em sẽ không bao giờ đánh mất bản ngã của mình trong bất cứ hoàn cảnh nào”.
Trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc Mường cũng là điểm nổi bật mà người ta dễ dàng nhận thấy ở chị Bùi Thị Lan Phương, sáng lập viên HTX dệt may thổ cẩm Vọng Ngàn, xã Mãn Đức (Tân Lạc). Gắn bó với đất Mường Bi, chị Phương đặc biệt tâm huyết với nét văn hóa đậm đà bản sắc của người Mường là nghề dệt thổ cẩm. Chị chia sẻ, vì yêu mến nét hoa văn tinh tế trên trang phục của người phụ nữ dân tộc Mường nên chị cảm thấy xót xa khi một nét văn hóa đặc sắc như nghề dệt thổ cẩm Mường đang dần trở nên mờ nhạt trong đời sống người dân bản địa.
Cũng như chị, chồng chị là anh Đinh Công Sằn, cán bộ xã nghỉ hưu luôn nung nấu ý nghĩ cần khôi phục và phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống tại địa phương. Tâm huyết của hai vợ chồng được hiện thực hóa bắt đầu từ tháng 6/2008 với sự ra đời của HTX dệt may thổ cẩm Vọng Ngàn. Nơi đây đang trở thành mái nhà chung để gần 100 xã viên cùng nhau dệt nên một mơ ước: khôi phục văn hóa thổ cẩm xứ Mường Hòa Bình.
Chị Lan Phương kể lại: Khởi đầu chỉ với 13 khung dệt và 8 xã viên, HTX Vọng Ngàn hoạt động cầm chừng nhờ một số đơn hàng lẻ. Những sản phẩm đầu tiên tuy còn vụng về và nhạt sắc nhưng ẩn chứa trọn vẹn tấm chân tình của người phụ nữ Mường Bi. Đúng như tên gọi “Vọng Ngàn” là tiếng nói chung của những người yêu thổ cẩm Mường và dành nhiều tâm huyết cho việc khôi phục văn hóa thổ cẩm. Gửi gắm vào mỗi sợi vải, đường hoa là ý niệm an lành của người dệt hoài thương về một xã hội Mường truyền thống giàu bản sắc, đồng thời là tiếng vọng từ ngàn xưa vỗ về trái tim người dệt - những người biết trân trọng giá trị đích thực của văn hóa dân tộc Mường.
Tỏ ra rất tâm đắc, chị Lan Phương say sưa giới thiệu về nét đẹp tinh tế, độc đáo trong trang phục nữ dân tộc mình: Có hai màu sắc cổ truyền là nâu và trắng. áo pắn (áo ngắn) có cánh thân ngắn đến chấm eo lưng, xẻ ngực, ống tay dài. Bên trong là loại áo báng, cùng với đầu váy nổi lên giữa hai vạt áo ngắn. Điểm nhấn của bộ trang phục nằm ở đầu váy và cạp váy. Khi mặc, mảng hoa văn nổi lên giữa trung tâm cơ thể. Đặc biệt, phần cạp váy thể hiện sự tinh tế, khéo léo, sâu sắc của người dệt, phần này thường do ba bộ phận dệt riêng rồi can lại với nhau. Đi đôi với váy là bộ tênh, thường bằng vải đũi, màu xanh hoặc màu vàng, dài hơn sải tay, khâu nối hai đầu, thắt đúng giữa eo trên nền cao váy, làm nổi eo người mặc. Bộ sà tích bằng bạc được móc vào tênh từ bên hông đeo vòng về phía trước. Màu sắc bộ trang phục nữ dân tộc Mường không rực rỡ nhưng trang nhã, sâu sắc, thể hiện tính cách của người phụ nữ Mường - chân thành, trầm lắng và hết sức tinh tế.
Rồi với giọng hát mềm mại, truyền cảm, người phụ nữ đó cất lên câu hát rằng:
Là gái Mường, em chẳng rực rỡ đâu
E ấp hoa văn ẩn mình trong cánh áo
Nếp váy em buông
Hoa văn em lúng liếng
Khuôn ngực em e ấp hoa văn đất Mường...
Thu Trang
Ngày 19/4, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức giới thiệu hai cuốn sách "Ngàn năm văn hiến quốc gia Việt Nam” và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam”.
Phát triển bởi ICT GROUP.
