Chiến sĩ đại đội 121 (Lương Sơn) trên trận địa pháo cao xạ phòng không bắn máy bay địch xâm phạm vùng trời Hòa Bình. ảnh: T.L
(HBĐT) - Tham gia cuộc kháng chiến vệ quốc từ mùa đông năm 1946 khi mới 15 tuổi; là chiến sỹ Trung đoàn 52 Tây Tiến hoạt động ở vùng Hòa Bình trong những năm 1947 - 1950. ông cũng là một trong số ít người được giữ lại “làm khung” để xây dựng Trung đoàn 12 với nhiệm vụ vừa là bộ đội địa phương, vừa đóng vai trò là Tỉnh đội Hòa Bình sau khi Trung đoàn 52 hoàn thành sứ mệnh lịch sử trong giai đoạn 1950 - 1954. ông là Giang Hồng Phúc, hiện đang sống ở tổ 29, phường Phương Lâm (TPHB).
Hơn 40 năm phục vụ trong quân ngũ, hiện giờ dù đã ngoài 80 tuổi nhưng người CCB Giang Hồng Phúc vẫn được xem như là một “pho sử sống” về thời kỳ kháng chiến chống Pháp ở khu vực Hòa Bình. Bước qua thời binh lửa bắt đầu từ những ngày mùa đông năm 1946 trên các khu phố cổ của thủ đô Hà Nội, cũng như hiên ngang đi qua các trận đánh, những khó khăn, gian khổ, cơn sốt rét ác tính ở miền viễn Tây khi là một chiến sỹ Tây Tiến, CCB Giang Hồng Phúc đã từng bước trưởng thành và là một trong số ít người tham gia xây dựng Trung đoàn 12, đơn vị tiền thân của Tỉnh đội (nay là Bộ CHQS tỉnh).
Ông bảo: Tôi thoát ly tham gia kháng chiến khi mới 15 tuổi. Sau khi rút khỏi thủ đô về vùng rừng núi Hòa Bình, đơn vị tôi nhập vào Trung đoàn 52 Tây Tiến rồi sau đó ở lại vừa tham gia chiến đấu, vừa tổ chức xây dựng lực lượng chiến đấu ở Trung đoàn 12, tiền thân là Tỉnh đội Hòa Bình. Quá khứ đã lùi xa nhưng ký ức về những năm tháng cùng quân - dân Hòa Bình tham gia kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ của người lính già đầu bạc vẫn còn vẹn nguyên như hôm nào, nhất là thời kỳ cùng nhân dân các dân tộc trong tỉnh vừa chiến đấu, vừa tổ chức xây dựng lực lượng trong những năm 1950-1954.
Ông Giang Hồng Phúc kể lại: Sau khi kháng chiến toàn quốc nổ ra vào tháng 12/1946 và cho đến năm 1950 thì ở Hòa Bình chỉ có Trung đoàn 52 Tây Tiến. Bấy giờ chỉ có Tiểu đoàn 60, Trung đoàn 52, đây được coi là tiểu đoàn bộ đội đầu tiên ở tỉnh. Cuối năm 1950, trước yêu cầu mới cần phải có những đơn vị lớn để đánh địch, do vậy Trung ương đã chủ trương sáp nhập các trung đoàn vào thành đại đoàn (Sư đoàn). Từ chủ trương đó, Trung đoàn 52 đã rút về vùng đồng bằng để tham gia thành lập Sư đoàn 320. Một phần còn lại gồm Tiểu đoàn 616 với một số CB-CS của Trung đoàn 52 được giữ lại làm nòng cốt để xây dựng Trung đoàn 12 Hòa Bình. Trung đoàn 12 được thành lập ngày 15/2/1951 do Thiếu tướng, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt
Nhiệm vụ của các đại đội thuộc Trung đoàn 12 chủ yếu là tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Có những trận độc lập chiến đấu, có những trận phối hợp với bộ đội chủ lực chiến đấu đánh địch và huy động lực lượng phục vụ chiến đấu trên địa bàn tỉnh. Điển hình như trận đánh tại Cầu Mè (Mông Hóa - Kỳ Sơn) bẻ gãy âm mưu tái chiếm Hòa Bình của giặc Pháp ngày 2/12/1951. Trong trận này, Đại đội 16 Kỳ Sơn đã phối hợp với bộ đội chủ lực là Trung đoàn 66 tiêu diệt một đoàn xe 34 xe cơ giới. Tiếp đó, ngày 11/12/1951, Đại đội 16 phối hợp cùng Tiểu đoàn 616 phục kích đánh địch trên đường 6 đoạn từ cầu Dụ đến hang đá Thau, diệt 2 trung đội lính âu - Phi, phá hủy 10 xe quân sự, giải thoát hàng chục đồng bào bị địch bắt. Ngoài ra, trong thời gian diễn ra chiến dịch Hòa Bình (1951 - 1952), các đơn vị bội đội địa phương của Trung đoàn 12 còn phối hợp với các đơn vị chủ lực bẻ gãy nhiều đợt càn quét của địch. Các Đại đội 121 Lương Sơn, Đại đội 116 Mai Đà, Đại đội 112 Lạc Sơn phân tán về các địa phương củng cố, xây dựng lực lượng du kích, đẩy mạnh cao độ chiến tranh du kích, tích cực phục vụ, phối hợp chiến đấu cùng bộ đội, tham gia tổ chức vận chuyển, giúp đỡ bộ đội hành quân, chuẩn bị trận địa, diệt tề, trừ gian, phá cầu, đường, phục kích địch... Trong chiến đấu, bộ đội địa phương có sự trưởng thành vượt bậc, độc lập tác chiến nhiều trận rất hiệu quả. Điển hình là Tiểu đoàn 616 tập kích quân địch đi càn trú đóng tại điểm cao 585 (Lương Sơn), diệt và bắt sống 100 tên; Đại đội 116 Mai Đà bẻ gãy cuộc càn quét lên chợ Bờ tại bến Chương (Hiền Lương)... Đỉnh cao là chiến dịch Hòa Bình (1951 - 1952), các đơn vị của Trung đoàn 12 đã tham gia chiến đấu phối hợp, hiệp đồng với bộ đội chủ lực chiến đấu tiêu diệt 6.012 tên, phá hủy 156 xe các loại, 17 tàu chiến, ca nô, 12 khẩu đại bác, góp phần quan trọng vào giải phóng Hòa Bình, giữ vững đường giao thông liên lạc giữa Việt Bắc với Liên khu 3 và 4, góp phần làm thất bại âm mưu giành lại quyền chủ động chiến lược, chia cắt chiến trường Bắc bộ của Pháp.
Sau khi kết thúc chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (5/1954), thực hiện chủ trương giảm trừ binh bị, Trung đoàn 12 giải thể, bản thân ông Giang Hồng Phúc khi ấy đang làm trợ lý tác huấn tại Tiểu ban tác huấn cùng một bộ phận cán bộ của Trung đoàn được giữ lại tiếp tục trở thành “khung” để thành lập Tỉnh đội. Trải qua nhiều vị trí công tác, nhiều khó khăn trong các thời kỳ lịch sử cho đến khi về nghỉ chế độ, người CCB Giang Hồng Phúc vẫn giữ vững phẩm chất của một người lính chiến đã từng kinh qua trận mạc. Cho đến giờ, những câu chuyện, ký ức về thời binh lửa của ông vẫn còn được kể lại với tinh thần hào sảng, khảng khái, đầy cảm xúc mãnh liệt của những người lính bộ đội Cụ Hồ.
Mạnh Hùng
Phát triển bởi ICT GROUP.
